3rd Chapter 21st Sloka

यद्यदाचरति श्रेष्ठस्तत्तदेवेतरो जनः ।

स यत्प्रमाणं कुरुते लोकस्तदनुवर्तते ॥३.२१॥

yadyadācarati śreṣṭhastattadevetaro janaḥ |

sa yatpramāṇaṃ kurute lokastadanuvartate ||3.21||

यत् ^2/1 यत् ^2/1 आचरति ^III/1 श्रेष्ठः ^1/1 तत् ^2/1 तत् ^2/1 एव ⁰ इतरः ^1/1 जनः ^1/1 ।

सः ^1/1 यत् ^2/1 प्रमाणम् ^2/1 कुरुते ^III/1 लोकः ^1/1 तत् ^2/1 अनुवर्तते ^III/1 ॥३.२१॥

·         यत् [yat] = whatever = यद् (pron. n.) + कर्मणि to आचरति 2/1

·         यत् [yat] = whatever = यद् (pron. n.) + कर्मणि to आचरति 2/1

·         आचरति [ācarati] = does = आ + चर् to perform + लट्/कर्तरि/III/1

·         श्रेष्ठः [śreṣṭhaḥ] = an important person = श्रेष्ठ (m.) + कर्तरि to आचरति 1/1

·         तत् [tat] = that = तद् (pron. n.) + कर्मणि to [आचरति] 2/1

·         तत् [tat] = that = तद् (pron. n.) + कर्मणि to [आचरति] 2/1

·         एव [eva] = alone = अव्ययम्

·         इतरः [itaraḥ] = other = इतर (pron. m.) + adj. to जनः  1/1

·         जनः [itaraḥ] = people = जन (m.) + कर्तरि to [आचरति] 1/1

·         सः [saḥ] = that person = तद् (pron. m.) + कर्तरि to कुरुते 1/1

·         यत् [yat] = that which = यद् (pron. n.) + adj. to प्रमाणम् 2/1

·         प्रमाणम् [pramāṇam] = proper example = प्रमाण (n.) + कर्मणि to कुरुते 2/1

·         कुरुते [kurute] = sets = कृ to do + लट्/कर्तरि/III/1

·         लोकः [lokaḥ] = people = लोक (m.) + कर्तरि to अनुवर्तते 1/1

·         तत् [tat] = that (proper example) = तद् (pron. n.) + कर्मणि to अनुवर्तते 2/1

·         अनुवर्तते [anuvartate] = follow = अनु + वृत् to follow + लट्/कर्तरि/III/1

Whatever an important person does, that alone the other people do. Whatever that person sets as proper, the world of people follows.

Sentence 1:

यत् ^2/1 यत् ^2/1 श्रेष्ठः ^1/1 आचरति ^III/1 तत् ^2/1 तत् ^2/1 एव ⁰ इतरः ^1/1 जनः ^1/1 [आचरति ^III/1]।

Whatever (यत् ^2/1 यत् ^2/1) an important person (श्रेष्ठः ^1/1) does (आचरति ^III/1), that (तत् ^2/1 तत् ^2/1) alone (एव ⁰) the other (इतरः ^1/1) people (जनः ^1/1) do [आचरति ^III/1].

Sentence 2:

सः ^1/1 यत् ^2/1 प्रमाणम् ^2/1 कुरुते ^III/1 लोकः ^1/1 तत् ^2/1 अनुवर्तते ^III/1 ॥३.२१॥

Whatever (यत् ^2/1) that person (सः ^1/1) sets (कुरुते ^III/1) as proper (प्रमाणम् ^2/1), the world of people (लोकः ^1/1) follows (अनुवर्तते ^III/1) that (तत् ^2/1).

लोक-संग्रहः ^1/1 किमर्थम् ⁰ कर्तव्यः ^1/1 इत्युच्यते ^III/1 --

यद्यत् ^2/1 कर्म ^2/1 आचरति ^III/1 करोति ^III/1 श्रेष्ठः ^1/1 प्रधानः ^1/1 तत्तत् ^2/1 एव ⁰ कर्म ^2/1 आचरति ^III/1 इतरः ^1/1 अन्यः ^1/1 जनः ^1/1 तद् ^2/1 अनुगतः ^1/1। किञ्च ⁰ सः ^1/1 श्रेष्ठः ^1/1 यत् ^2/1 प्रमाणम् ^2/1 कुरुते ^III/1 लौकिकम् ^2/1 वैदिकम् ^2/1 वा ⁰ लोकः ^1/1 तत् ^2/1 अनुवर्तते ^III/1 तत् ^2/1 एव ⁰ प्रमाणीकरोति ^III/1 इत्यर्थः ^1/1॥