2nd Chapter 26th Sloka

अथ चैनं नित्यजातं नित्यं वा मन्यसे मृतम् ।

तथापि त्वं महाबाहो नैवं शोचितुमर्हसि ॥२.२६॥

 

atha cainaṃ nityajātaṃ nityaṃ vā manyase mṛtam |

tathāpi tvaṃ mahābāho naivaṃ śocitumarhasi ||2.26||

 

अथ ⁰ च ⁰ एनम् ^2/1 नित्यजातम् ^2/1 नित्यम् ⁰ वा ⁰ मन्यसे ^II/1 मृतम् ^2/1 ।

तथा ⁰ अपि ⁰ त्वम् ^1/1 महाबाहो ^S/1 न ⁰ एवम् ⁰ शोचितुम् ⁰ अर्हसि ^II/1 ॥२.२६॥

 

 

·       अथ [atha] = if = अव्ययम्

·       च [ca] = and = अव्ययम्

·       एनम् [enam] = this [ātmā] = इदम् (pron. m.) + कर्मणि to मन्यसे 2/1

·       नित्यजातम् [nityajātam] = always being born = नित्यजात (m.) + 2/1

o   नित्यं जातः इति नित्यजातः । कर्मधारयतत्पुरुषसमासः ।

·       नित्यम् [nityam] = constantly = अव्ययम् (adverb to मृतम्)

·       वा [vā] = or = अव्ययम्

·       मन्यसे [manyase] = (you) consider = मन् (4A) to consider + लट्/कर्तरि/II/1

·       मृतम् [mṛtam] = dead = मृत (m.) + 2/1

·       तथा [tathā] = then = अव्ययम्

·       अपि [api] = even = अव्ययम्

·       त्वम् [tvam] = you = युष्मद् (pron. m.) + कर्तरि to अर्हसि 1/1

·       महाबाहो [mahābāho] = O! mighty armed = महाबाहु (pron. m.) + सम्बोधने 1/1

·       न [na] = not = अव्ययम्

·       एवम्  [evam] = in this manner = अव्ययम्

·       शोचितुम् [śocitum] = to grieve = अव्ययम्

o   शुच् (to grieve) + तुम् (to infinitive)

·       अर्हसि [arhasi] = (you) deserve = अर्ह् (1P) to deserve + लट्/कर्तरि/II/1

 

And if you take this self to have constant birth and death, even then, Oh! Mighty armed, you ought not to grieve for the self in this manner.

 

Sentence 1:

अथ ⁰ च ⁰ एनम् ^2/1 नित्यजातम् ^2/1 नित्यम् ⁰ मृतम् ^2/1 वा ⁰ मन्यसे ^II/1 ।

And (च ⁰) if (अथ ⁰) you think (मन्यसे ^II/1) this self (एनम् ^2/1) to have constant birth (नित्यजातम् ^2/1), or (वा ⁰) constantly (नित्यम् ⁰) dead (मृतम् ^2/1),

 

Sentence 2:

तथा ⁰ अपि ⁰ त्वम् ^1/1 एवम् ⁰ शोचितुम् ⁰ न ⁰ अर्हसि ^II/1 महाबाहो ^S/1 ॥२.२६॥

Even then (तथा ⁰ अपि ⁰) you (त्वम् ^1/1) are not (न ⁰) entitled (अर्हसि ^II/1) to grive (शोचितुम् ⁰) in this manner (एवम् ⁰) o! mighty armed (महाबाहो ^S/1)!

 

आत्मनः ^6/1 अनित्यत्वम् ^2/1 अभ्युपगम्य ⁰ इदम् ^1/1 उच्यते ^III/1 –

अथ ⁰ च ⁰ इति ⁰ अभ्युपगम-अर्थः ^1/1 । एनम् ^2/1 प्रकृतम् ^2/1 आत्मानाम् ^2/1 नित्य-जातम् ^2/1 लोक-प्रसिद्ध्या ^3/1 प्रति ⁰ अनेक-शरीर-उत्पत्तिम् ^2/1 जातः ^1/1 जातः ^1/1 इति ⁰ मन्यसे ^II/1 तथा ⁰ प्रति तत्-तद्-विनाशम् ^2/1 नित्यम् ⁰ वा ⁰ मन्यसे ^II/1 मृतम् ^2/1 मृतः ^1/1 मृतः ^1/1 इति ⁰; तथा ⁰ अपि ⁰ तथा-भावे ^7/1 अपि ⁰ आत्मनि ^7/1 त्वम् ^1/1 महाबाहो ^S/1 न ⁰ एवम् ⁰ शोचितुम् ⁰ अर्हसि ^II/1, जन्मवतः ^6/1 नाशः ^1/1 नाशवतः ^6/1 जन्म ^1/1 च ⁰ इति ⁰ एतौ ^1/2 अवश्यंभाविनौ ^1/2 इति ⁰ ॥