Dhyana-sloka 2

नमोऽस्तु ते व्यास विशालबुद्धे फुल्लारविन्दायतपत्रनेत्र ।

येन त्वया भारततैलपूर्णः प्रज्वालितो ज्ञानमयः प्रदीपः ॥२॥

namo'stu te vyāsa viśālabuddhe phullāravindāyatapatranetra |

yena tvayā bhāratatailapūrṇaḥ prajvālito jñānamayaḥ pradīpaḥ ||2||

 

नमः ⁰ अस्तु ^III/1 ते  ^4/1 व्यास  ^S/1 विशालबुद्धे  ^S/1  फुल्लारविन्दायतपत्रनेत्र ^S/1 ।

येन ^3/1 त्वया ^3/1 भारततैलपूर्णः ^1/1 प्रज्वालितः ^1/1 ज्ञानमयः ^1/1 प्रदीपः ^1/1 ॥

 

·        नमः [namaḥ] = my salutations = अव्ययम्

·        अस्तु [astu] = let it be = अस् (2P) to be + लोट्/कर्तरि/III/1

·        ते  [te] = onto you = युष्मद् (m.) + उपपदे 4/1

·        व्यास  [vyāsa] = O Vyāsa! = व्यास  (m.) + सम्बोधने 1/1

·        विशालबुद्धे  [viśālabuddhe] = the one who has a vast mind = विशालबुद्धि  (m.) + सम्बोधने 1/1

o   विशाला (vast) बुद्धिः (mind) यस्य (one who has) सः विशालबुद्धिः ।  11B6

·        फुल्लारविन्दायतपत्रनेत्र [phullāravindāyatapatranetra] = the one whose eyes are like big and beautiful petals of a fully bloomed lotus flower = फुल्लारविन्दायतपत्रनेत्र (m.) + सम्बोधने 1/1

o   फुल्लस्य (fully bloomed) अरविन्दस्य (of lotus flower) आयते (big, extended) पत्रे (petals) इव नेत्रे (eyes) यस्य (one who has) सः फुल्लारविन्दायतपत्रनेत्रः । 11B6

·        येन [yena] = By whom = यद् (m.) + adj. to त्वया 3/1

·        त्वया [tvayā] = by you = युष्मद् (m.) + कर्तरि to प्रज्वालितः 3/1

·        भारततैलपूर्णः [bhāratatailapūrṇaḥ] = that which is full of oil of Mahābhārata = भारत-तैल-पूर्ण (m.) + adj. to प्रदीपः 1/1

o   भारतः (Mahābhārata) एव तैरः (oil) भारततैरः, तेन पूर्णः (filled) भारततैरपूर्णः । 3T

·        प्रज्वालितः [prajvālitaḥ] = well lighted = प्रज्वालित (m.) + adj. to प्रदीपः 1/1

o   प्र + ज्वल् to light + क्त (…ed)

·        ज्ञानमयः [jñānamayaḥ] = in the form of knowledge = ज्ञानमय (m.) + adj. to प्रदीपः 1/1

·        प्रदीपः [pradīpaḥ] = a lamp = प्रदीप (m.) + कर्तरि to [भवति] 1/1

 

Main sentence:  

नमः ⁰ ते  ^4/1 अस्तु ^III/1 ।           My salutations onto you.

 

Description of ते  ^4/1 (you) in vocative:       

व्यास  ^S/1 (O Vyaasa!) विशालबुद्धे  ^S/1 (one who has a vast mind) फुल्लारविन्दायतपत्रनेत्र ^S/1 (one whose eyes are beautiful like big petals of fully bloomed lotus)

 

Description of ते  ^4/1 (you) in subordinate sentence (corresponding यद् clause):             

प्रदीपः ^1/1 (the lamp) ज्ञानमयः ^1/1 (in the form of knowledge) भारततैलपूर्णः ^1/1 (full of the oil of Mahaabhaarata) (भवति ^III/1) (is) प्रज्वालितः ^1/1 (lighted) येन ^3/1 त्वया ^3/1 (by you)