1st Chapter 13th Sloka

ततः शङ्खाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः ।

सहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दस्तुमुलोऽभवत् ॥१-१३॥

tataḥ śaṅkhāśca bheryaśca paṇavānakagomukhāḥ |

sahasaivābhyahanyanta sa śabdastumulo'bhavat ||1-13||

ततः ⁰ शङ्‍खाः ^1/3 च ⁰ भेर्यः ^1/3 च ⁰ पणवानकगोमुखाः ^1/3 ।

सहसा ⁰ एव ⁰ अभ्यहन्यन्त ^III/3 सः ^1/1 शब्दः ^1/1 तुमुलः ^1/1 अभवत् ^III/1 ॥१-१३॥

·         ततः [tataḥ] = then = अव्ययम्

o   तद् + तसिँल् = तस्मात् । पञ्चम्यर्थे तसिँल्

·         शङ्खाः [śaṅkhāḥ] = conch = शङ्‍ख (m.) + कर्मणि of अभ्यहन्यन्त 1/3

·         च [ca] = and = अव्ययम्

·         भेर्यः [bheryaḥ] = kettle drums = भेरी (f.) + कर्मणि of अभ्यहन्यन्त 1/3

·         च [ca] = and = अव्ययम्

·         पणवानकगोमुखाः [paṇavānakagomukhāḥ] = tabors, trumpets, and cowhorns = पणवानकगोमुख (m.) + कर्मणि of अभ्यहन्यन्त 1/3

o   पणवाः च आनकाः च गोमुखाः च पनवानकगोमुखाः । इतरेतरद्वन्द्वसमासः (ID)

·         सहसा [sahasā] = suddenly = अव्ययम्

·         एव [eva] = only = अव्ययम्

·         अभ्यहन्यन्त [abhyahanyanta] = were blasted = अभि + हन् to beat (drums) + लङ्/कर्मणि/III/3

·         सः [saḥ] = that = तद् (pron. m) + adj. to शब्दः 1/1

·         शब्दः [śabdaḥ] = sound = शब्द (m) + कर्तरि of अभवत् 1/1

·         तुमुलः [tumulaḥ] = tumlut, noisy = तुमुल (m) + adj. to शब्दः 1/1

·         अभवत् [abhavat] = became = भू to be + लङ्/कर्तरि/III/1

॥१-१३॥

Sentence 1:

ततः ⁰ शङ्‍खाः ^1/3 च ⁰ भेर्यः ^1/3 च ⁰ पणवानकगोमुखाः ^1/3 सहसा ⁰ एव ⁰ अभ्यहन्यन्त ^III/3 । Then, conches, kettle drums, tabors, trumpets, and cowhorns are blasted simultaneously.

Sentence 2:

सः ^1/1 शब्दः ^1/1 तुमुलः ^1/1 अभवत् ^III/1 । That sound became earth shaking.