Dhyana-sloka 1

गीताघ्यानश्लोकाः।

पार्थाय प्रतिबोधितां भगवता नारायणेन स्वयं व्यासेन ग्रथितां पुराणमुनिना मध्येमहाभारतम् ।

अद्वैतामृतवर्षिणीं भगवतीम् अष्टादशाध्यायिनीम् अम्ब त्वाम् अनुसन्दधामि भगवद्गीते भवद्वेषिणीम् ॥१॥

pārthāya pratibodhitāṃ bhagavatā nārāyaṇena svayaṃ vyāsena grathitāṃ purāṇamuninā madhyemahābhāratam |

advaitāmṛtavarṣiṇīṃ bhagavatīm aṣṭādaśādhyāyinīm amba tvām anusandadhāmi bhagavadgīte bhavadveṣiṇīm ||1||

ॐ पार्थाय ^4/1 प्रतिबोधिताम् ^2/1 भगवता ^3/1 नारायणेन ^3/1 स्वयम् ⁰ व्यासेन ^3/1 ग्रथिताम् ^2/1 पुराणमुनिना ^3/1 मध्येमहाभारतम् ⁰ । अद्वैतामृतवर्षिणीम् ^2/1 भगवतीम् ^2/1 अष्टादशाध्यायिनीम् ^2/1 अम्ब ^S/1 त्वाम् ^2/1 अनुसन्दधामि ^I/1 भगवद्गीते ^S/1 भवद्वेषिणीम् ^2/1 ।

·         पार्थाय [pārthāya] = for Arjuna = पार्थ (m.) + संप्रदाने to प्रतिबोधिताम् 4/1

o   पृथायाः अपत्यं पार्थः ।

·         प्रतिबोधिताम् [pratibodhitām] = taught = प्रतिबोधिता (f.) + adj. to त्वाम् 2/1

o   प्रति + बुध् + णिच् to teach + क्त (…ed) + टाप् (feminine) = that which is taught

·         भगवता [bhagavatā] = by Bhagavān = भगवत् (m.) + adj. to नारायणेन 3/1

o   भगः अस्य अस्मिन् अस्तीति भगवान् । = भग + सुँ +मतुँप्

·         नारायणेन [nārāyaṇena] = Nārāyaṇa = नारायण (m.) + कर्तरि to प्रतिबोधिता 3/1

o   न रीयते इति नरः, नरः एव नारः, नाराणाम् अयणः नारायणः ।

·         स्वयम् [svayam] = himself = अव्ययम्

·         व्यासेन [vyāsena] = By Vyāsa व्यास (m.) + कर्तरि to ग्रथिताम् 3/1

·         ग्रथिताम् [grathitām] = composed = ग्रथिता (f.) + adj. to त्वाम् 2/1

o   ग्रथ् to string together + क्त (…ed) + टाप् (feminine)

·         पुराणमुनिना [purāṇamuninā] = ancient sage पुराण-मुनि (m.) + adj. to व्यासेन 3/1

·         मध्येमहाभारतम् [madhyemahābhāratam] = in the middle of the Mahābhārata = अव्ययम्

·         अद्वैतामृतवर्षिणीम् [advaitāmṛtavarṣiṇīm] = the one who showers the nector of advaita = अद्वैत-अमृत-वर्षिणी (f.) + adj. to त्वाम् 2/1

o   अद्वैतम् एव अमृतम् अद्वैतामृतम् । कर्मधारयतत्पुरुषसमासः (KT)

o   तद् अद्वैतामृतं वर्षयति इति अद्वैतामृतवर्षिणी । उपपदतत्पुरुषसमासः (UT)

·         भगवतीम् [bhagavatīm] = the goddess = भगवती (f.) + adj. to त्वाम् 2/1

o   भगः अस्याः अस्याम् वा अस्ति इति भगवती । = भग + सुँ + मतुँप् (one who possesses …) + ङीप् (feminine)

·         अष्टादशाध्यायिनीम् [aṣṭādaśādhyāyinīm] = the one in the form of eighteen chapters = अष्टादशाध्यायिनी (f.) + adj. to त्वाम् 2/1

o   अष्टादश अध्यायाः अस्याम् अस्ति इति अष्टादशाध्यायिनी । बहुव्रीहिसमासः (11B7)

·         अम्ब [amba] = O Mother! = अम्बा (f.) + सम्बोधने 1/1

·         त्वाम् [tvām] = you = युष्मद् (f.) + कर्मणि to अनुसन्दधामि 2/1

·         अनुसन्दधामि [anusandadhāmi] = I repeatedly invoke = अनु + सम् + डुधाञ् (3U) to look into, to think of + लट्/कर्तरि/I/1

·         भगवद्गीते [bhagavadgīte] = O bhagavadgītā! = भगवद्-गीता (f.) + S/1

·         भवद्वेषिणीम् [bhavadveṣiṇīm] = भव-द्वेषिणी (f.) + adj. to त्वाम् 2/1

Main sentence:          

(अहम् ^1/1) त्वाम् ^2/1 अनुसन्दधामि ^I/1 । I repeatedly invoke you.

Description of त्वाम् ^2/1 (you) #1:         

प्रतिबोधिताम् ^2/1 (who is taught) पार्थाय ^4/1 (for Arjuna) भगवता ^3/1 (by Bhagavān) नारायणेन ^3/1 (Nārāyaṇa) स्वयम् ⁰  (himself)

Description of त्वाम् ^2/1 (you) #2:         

ग्रथिताम् ^2/1 (who is reported) पुराणमुनिना ^3/1 (by the ancient sage) व्यासेन ^3/1 (Vyāsa) मध्येमहाभारतम् ⁰ (in the middle of Mahābhārata)

Description of त्वाम् ^2/1 (you) #3:         

अद्वैतामृतवर्षिणीं ^2/1 (one who has the nature of showering the nectar of non-duality) भगवतीम् ^2/1 (goddess) अष्टादशाध्यायिनीम् ^2/1 (one who has eighteen chapters) अम्ब ^S/1 (O Mother!) भगवद्गीते ^S/1 (O Bhagavadgītā!) भवद्वेषिणीम् ^2/1 (the destroyer of life of becoming)      

[अन्वयः]

ॐ

अम्ब ^S/1 भगवद्गीते ^S/1

भगवता ^3/1 नारायणेन ^3/1 स्वयम् ⁰ पार्थाय ^4/1 प्रतिबोधिताम् ^2/1

पुराणमुनिना ^3/1 व्यासेन ^3/1 मध्येमहाभारतम् ⁰ ग्रथिताम् ^2/1

अद्वैतामृतवर्षिणीम् ^2/1

अष्टादशाध्यायिनीम् ^2/1

भवद्वेषिणीम् ^2/1

भगवतीम् ^2/1

त्वाम् ^2/1 अनुसन्दधामि ^I/1 ।