3rd Chapter 12th Sloka

इष्टान् भोगान् हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः ।

तैर्दत्तानप्रदायैभ्यो यो भुङ्क्ते स्तेन एव सः ॥३.१२॥

iṣṭān bhogān hi vo devā dāsyante yajñabhāvitāḥ |

tairdattānapradāyaibhyo yo bhuṅkte stena eva saḥ ||3.12||

इष्टान् ^2/3 भोगान् ^2/3 हि ⁰ वः ^4/3 देवाः ^1/3 दास्यन्ते ^III/3 यज्ञभाविताः ^1/3 ।

तैः ^3/3 दत्तान् ^2/3 अप्रदाय ⁰ एभ्यः ^4/3 यः ^1/1 भुङ्क्ते ^III/1 स्तेनः ^1/1 एव ⁰ सः ^1/1 ॥३.१२॥

·         इष्टान् [iṣṭān] = desired = इष्ट (m.) + adj. to भोगान् 2/3

o   इष् to desire + क्त (कर्मणि)

·         भोगान् [bhogān] = objects = भोग (m.) + कर्मणि to दास्यन्ते 2/3

·         हि [hi] = therefore = अव्ययम्

·         वः [vaḥ] = for you = युष्मद् (pron. m.) + सम्प्रदाने to दास्यन्ते 4/3

·         देवाः [devāḥ] = deities = देव (m.) + 1/3

·         दास्यन्ते [dāsyante] = they will give = दा to give + लृट्/कर्तरि/III/3

·         यज्ञभाविताः [yajñabhāvitāḥ] = propitiated by yajña = यज्ञभावित (m.) + 1/3

o   यज्ञेन भाविताः यज्ञभाविताः (3T)

·         तैः [taiḥ] = by them = तद् (pron. m.) + कर्तरि to दत्तान् 3/3

·         दत्तान् [dattān] = objects given = दत्त (m.) + adj. to भोगान् 2/3

o   दा to desire + क्त (कर्मणि)

·         अप्रदाय [apradāya] = without offering = अव्ययम्

o   प्र + दा + ल्यप् = प्रदाय

o   न प्रदाय अप्रदाय (NT)

·         एभ्यः [ebhyaḥ] = for them = इदम् (pron. m.) + सम्प्रदाने to अप्रदाय 4/3

·         यः [yaḥ] = one who = यद् (pron. m.) + कर्तरि to भुङ्क्ते 1/1

·         भुङ्क्ते [bhuṅkte] = enjoys = भुज् to enjoy + लट्/कर्तरि/III/1

·         स्तेनः  [stenaḥ] = thief = स्तेन (m.) + Subjective Complement 1/1

·         एव [eva] = indeed = अव्ययम्

·         सः [saḥ] = he = तद् (pron. m.) + Subject 1/1

The gods, propitiated by yajña, will give you desirable objects. Therefore, one who enjoys objects given by them without offering to them in return is indeed a thief.

Sentence 1:

यज्ञभाविताः ^1/3 देवाः ^1/3 इष्टान् ^2/3 भोगान् ^2/3 वः ^4/3 दास्यन्ते ^III/3 ।

The gods (देवाः ^1/3), propitiated by yajña (यज्ञभाविताः ^1/3), will give (दास्यन्ते ^III/3) you (वः ^4/3) desirable (इष्टान् ^2/3) objects (भोगान् ^2/3).

Sentence 2:

हि ⁰ एभ्यः ^4/3 अप्रदाय ⁰ यः ^1/1 तैः ^3/3 दत्तान् ^2/3 भुङ्क्ते ^III/1 सः ^1/1 स्तेनः ^1/1 एव ⁰ ॥३.१२॥

Therefore (हि ⁰), one (सः ^1/1) who (यः ^1/1) enjoys (भुङ्क्ते ^III/1) objects given (दत्तान् ^2/3) by them (तैः ^3/3) without offering (अप्रदाय ⁰) to them in return (एभ्यः ^4/3) is indeed (एव ⁰) a thief (स्तेनः ^1/1).

किञ्च --

इष्टान् ^2/3 भोगान् ^2/3 हि ⁰ वः ^4/3 देवाः ^1/3 दास्यन्ते ^III/3 यज्ञभाविताः ^1/3 ।

तैः ^3/3 दत्तान् ^2/3 अप्रदाय ⁰ एभ्यः ^4/3 यः ^1/1 भुङ्क्ते ^III/1 स्तेनः ^1/1 एव ⁰ सः ^1/1 ॥३.१२॥

इष्टान् ^2/3 अभिप्रेतान् ^2/3 भोगान् ^2/3 हि वः ^4/3 युष्मभ्यम् ^4/3 देवाः ^1/3 दास्यन्ते ^III/3 वितरिष्यन्ति ^III/3 स्त्री-पशु-पुत्रादीन् ^2/3 यज्ञभाविताः ^1/3 यज्ञैः ^3/3 वर्धिताः ^1/3 तोषिताः ^1/3 इत्यर्थः ^1/1। तैः ^3/3 देवैः ^3/3 दत्तान् ^2/3 भोगान् ^2/3 अप्रदाय ⁰ अदत्त्वा ⁰, आनृण्यम् ^2/1 अकृत्वा ⁰ इत्यर्थः ^1/1, एभ्यः ^4/3 देवेभ्यः ^4/3, यः ^1/1 भुङ्क्ते ^III/1 स्व-देह-इन्द्रियाणि ^2/3 एव ⁰ तर्पयति ^III/1 स्तेनः ^1/1 एव ⁰ तस्करः ^1/1 एव ⁰ सः ^1/1 देवादि-स्व-अपहारी ^1/1 ॥

अविद्यमानम् ऋणं यस्य सः अनृणः, अनृणस्य भावः आनृण्यम्

अन् ऋण

= अनृण

अनृण + ष्यञ्

आनृण् + य