2nd Chapter 70th Sloka

आपूर्यमाणमचलप्रतिष्ठं समुद्रमापः प्रविशन्ति यद्वत् ।

तद्वत्कामा यं प्रविशन्ति सर्वे स शान्तिमाप्नोति न कामकामी ॥२.७०॥

āpūryamāṇamacalapratiṣṭhaṃ samudramāpaḥ praviśanti yadvat |

tadvatkāmā yaṃ praviśanti sarve sa śāntimāpnoti na kāmakāmī ||2.70||

आपूर्यमाणम् ^2/1 अचलप्रतिष्ठम् ^2/1 समुद्रम् ^2/1 आपः ^1/3 प्रविशन्ति ^III/3 यद्वत् ⁰ ।

तद्वत् ⁰ कामाः ^1/3 यम् ^2/1 प्रविशन्ति ^III/3 सर्वे ^1/3 सः ^1/1 शान्तिम् ^2/1 आप्नोति ^III/1 न ⁰ कामकामी ^1/1 ॥२.७०॥

·         आपूर्यमाणम्  [āpūryamāṇam] = brimful = आपूर्यमाण  (m.) + कर्मणि to प्रविशन्ति 2/1

·         अचलप्रतिष्ठम् [acalapratiṣṭham] = still = अचलप्रतिष्ठ (m.) + कर्मणि to प्रविशन्ति 2/1

o   अचलतया पतिष्ठा अवशितिः यस्य सः अचलप्रतिष्ठः (316B) ।

·         समुद्रम् [samudram] = ocean = समुद्र (m.) + कर्मणि to प्रविशन्ति 2/1

·         आपः [āpaḥ] = water = अप् (f.) + 1/3 (नित्यबहुवचनान्तः)

·         प्रविशन्ति [praviśanti] = enter = प्र विश् (6P) to enter + लट्/कर्तरि/III/3

·         यद्वत् [yadvat] = just as = अव्ययम्

o   यद् + वतिँ (like ~)

·         तद्वत् [tadvat] = so too = अव्ययम्

o   तद् + वतिँ (like ~)

·         कामाः [kāmāḥ] = objects  = काम (m.) + 1/3

·         यम् [yam] = the one into whom = यद् (pron. m.) + 2/1

·         प्रविशन्ति [praviśanti] = enter = प्र विश् (6P) to enter + लट्/कर्तरि/III/3

·         सर्वे [sarve] = all = सर्व (pron. m.) + 1/3

·         सः [saḥ] = he = तद् (pron. m.) + 1/1

·         शान्तिम् [śāntim] = peace = शान्ति (f.) + 2/1

·         आप्नोति [āpnoti] = gains = आपॢ (5P) to gain + लट्/कर्तरि/III/1

·         न [na] = not = अव्ययम्

·         कामकामी [kāmakāmī] = the desirer of objects = कामकामिन् (m.) + 1/1

Just as water flows into the ocean that is brimful and still, so too, the wise person into whom all objects enter, gains peace, (remains unchanged); whereas, the desirer of objects does not gain peace.

Sub sentence 1:

यद्वत् ⁰ आपः ^1/3 आपूर्यमाणम् ^2/1 अचलप्रतिष्ठम् ^2/1 समुद्रम् ^2/1 प्रविशन्ति ^III/3 ।

Just as (यद्वत् ⁰) water (आपः ^1/3) flows (प्रविशन्ति ^III/3) into the ocean (समुद्रम् ^2/1) that is brimful (आपूर्यमाणम् ^2/1) and still (अचलप्रतिष्ठम् ^2/1),

Main sentence 1:

तद्वत् ⁰ सर्वे ^1/3 कामाः ^1/3 यम् ^2/1 प्रविशन्ति ^III/3 सः ^1/1 शान्तिम् ^2/1 आप्नोति ^III/1

So too (तद्वत् ⁰), the wise person (सः ^1/1) into whom (यम् ^2/1) all (सर्वे ^1/3) objects (कामाः ^1/3) enter (प्रविशन्ति ^III/3), gains (आप्नोति ^III/1) peace (शान्तिम् ^2/1), (remains unchanged);

Sentence 2:

कामकामी ^1/1 न ⁰ [शान्तिम् ^2/1 आप्नोति ^III/1]॥२.७०॥

Whereas, the desirer of objects (कामकामी ^1/1) does not gain peace (न ⁰).

विदुषः ^6/1 त्यक्तैषणस्य ^6/1 स्थितप्रज्ञस्य ^6/1 यतेः ^6/1 एव ⁰ मोक्ष-प्राप्तिः ^1/1, न ⁰ तु ⁰ असंन्यासिनः ^6/1 कामकामिनः ^6/1 इति ⁰ एतम् ^2/1 अर्थम् ^2/1 दृष्टान्तेन ^3/1 प्रतिपादयिष्यन् ^1/1 आह ^III/1 --

आपूर्यमाणमचलप्रतिष्ठं समुद्रमापः प्रविशन्ति यद्वत्। तद्वत्कामा यं प्रविशन्ति सर्वे स शान्तिमाप्नोति न कामकामी।।2.70।।

(2.70) – आपूर्यमाणम् ^2/1 अद्भिः ^3/3 अचलप्रतिष्ठम् ^2/1 अचलतया ^3/1 प्रतिष्ठा ^1/1 अवस्थितिः ^1/1 यस्य ^6/1 तम् ^2/1 अचलप्रतिष्ठं ^2/1 समुद्रम् ^2/1 आपः ^1/3 सर्वतः ⁰ गताः ^1/3 प्रविशन्ति ^III/3 स्वात्मस्थम् ^2/1 अविक्रियम् ^2/1 एव ⁰ सन्तं ^2/1 यद्वत् ⁰, तद्वत् ⁰ कामाः ^1/3 विषयसन्निधौ ^7/1 अपि ⁰ सर्वतः ⁰ इच्छाविशेषाः ^1/3 यं ^2/1 पुरुषम् ^2/1 – समुद्रम् ^2/1 इव आपः ^1/3 -- अविकुर्वन्तः ^1/3 प्रविशन्ति ^III/3 सर्वे ^1/3 आत्मनि ^7/1 एव ⁰ प्रलीयन्ते ^III/3 न ⁰ स्वात्मवशम् ^2/1 कुर्वन्ति ^III/3, सः ^1/1 शान्तिम् ^2/1 मोक्षम् ^2/1 आप्नोति ^III/1, न ⁰ इतरः ^1/1 कामकामी ^1/1, [काम्यन्ते ^III/3 इति ⁰ कामाः ^1/3 विषयाः ^1/3] तान् ^2/3 कामयितुम् ⁰ शीलम् ^1/1 यस्य ^6/1 सः ^1/1 कामकामी ^1/1, न ⁰ एव ⁰ प्राप्नोति ^III/1 इत्यर्थः ^1/1 ॥