13th Chapter 10th Sloka

मयि चानन्ययोगेन भक्तिरव्यभिचारिणी ।

विविक्तदेशसेवित्वमरतिर्जनसंसदि ॥ १३.१० ॥  

 

mayi cānanyayogena bhaktiravyabhicāriṇī |

viviktadeśasevitvamaratirjanasaṃsadi || 13.10 ||

 

मयि ^7/1 च ⁰ अनन्ययोगेन ^3/1 भक्तिः ^1/1 अव्यभिचारिणी ^1/1 ।

विविक्तदेशसेवित्वम् ^1/1 अरतिः ^1/1 जनसंसदि ^7/1 ॥ १३.१० ॥   

 

... and an unswerving devotion to Me that is not connected to anything else, the disposition of repairing to a quiet place, no longing for the company of people…

 

... and (च ⁰) an unswerving (अव्यभिचारिणी ^1/1) devotion (भक्तिः ^1/1) to Me (मयि ^7/1) that is not connected to anything else (अनन्ययोगेन ^3/1), the disposition of repairing to a quiet place (विविक्तदेशसेवित्वम् ^1/1), no longing (अरतिः ^1/1) for the company of people (जनसंसदि ^7/1) …

 

·       मयि [mayi] = to Me = अस्मद् m. + अधिकरणे to भक्तिः 7/1

·       च [ca] = and = अव्ययम्

·       अनन्ययोगेन [ananyayogena] = that is not connected to anything else = अनन्ययोग (m.) + करणे to भक्तिः 3/1

·       भक्तिः [bhaktiḥ] = devotion = भक्ति (f.) + प्रातिपदिकार्थमात्रे 1/1

·       अव्यभिचारिणी [avyabhicāriṇī] = an unswerving = अव्यभिचारिणी f. + adj. to भक्तिः 1/1

o   वि + अभि + चर् + णिनिँ = व्यभिचारिन्

o   व्यभिचारिन् + ङीप् 4.1.5 ऋन्नेभ्यो ङीप् । ~ स्त्रियाम्

o   न व्यभिचारिणी अव्यभिचारिणी (NT) ।

·       विविक्तदेशसेवित्वम् [viviktadeśasevitvam] = the disposition of repairing to a quiet place = विविक्तदेशसेवित्व (n.) + प्रातिपदिकार्थमात्रे 1/1

o   विविक्तः देशः विविक्तदेशः (KT) ।

o   विविक्तदेश + ङस् + सेव् + णिनिँ            3.2.78 सुप्यजातौ णिनिस्ताच्छील्ये । = विविक्तदेशसेविन्

o   विविक्तदेशसेविन् + ङस् + त्व

·       अरतिः [aratiḥ] = no longing = अरति (f.) + प्रातिपदिकार्थमात्रे 1/1

·       जनसंसदि [janasaṃsadi] = for the company of people = जनसंसद् + अधिकरणे to अरतिः 7/1

o   जनानां संसद् जनसंसद् (6T), तस्मिन् ।

 

 

किञ्च —

मयि चानन्ययोगेन भक्तिरव्यभिचारिणी ।

विविक्तदेशसेवित्वमरतिर्जनसंसदि ॥ १० ॥

मयि च ईश्वरे अनन्ययोगेन अपृथक्समाधिना ‘न अन्यो भगवतो वासुदेवात् परः अस्ति, अतः स एव नः गतिः’ इत्येवं निश्चिता अव्यभिचारिणी बुद्धिः अनन्ययोगः, तेन भजनं भक्तिः न व्यभिचरणशीला अव्यभिचारिणी । सा च ज्ञानम् । विविक्तदेशसेवित्वम् , विविक्तः स्वभावतः संस्कारेण वा अशुच्यादिभिः सर्पव्याघ्रादिभिश्च रहितः अरण्यनदीपुलिनदेवगृहादिभिर्विविक्तो देशः, तं सेवितुं शीलमस्य इति विविक्तदेशसेवी, तद्भावः विविक्तदेशसेवित्वम् । विविक्तेषु हि देशेषु चित्तं प्रसीदति यतः ततः आत्मादिभावना विविक्ते उपजायते । अतः विविक्तदेशसेवित्वं ज्ञानमुच्यते । अरतिः अरमणं जनसंसदि, जनानां प्राकृतानां संस्कारशून्यानाम् अविनीतानां संसत् समवायः जनसंसत् ; न संस्कारवतां विनीतानां संसत् ; तस्याः ज्ञानोपकारकत्वात् । अतः प्राकृतजनसंसदि अरतिः ज्ञानार्थत्वात् ज्ञानम् ॥ १० ॥