18th Chapter 21st Sloka

पृथक्त्वेन तु यज्ज्ञानं नानाभावान्पृथग्विधान् ।

वेत्ति सर्वेषु भूतेषु तज्ज्ञानं विद्धि राजसम् ॥ १८.२१ ॥

 

pṛthaktvena tu yajjñānaṃ nānābhāvānpṛthagvidhān |

vetti sarveṣu bhūteṣu tajjñānaṃ viddhi rājasam || 18.21 ||

 

पृथक्त्वेन ^3/1 तु ⁰ यत् ^1/1 ज्ञानम् ^1/1 नानाभावान् ^2/3 पृथक्-विधान् ^2/3 ।

वेत्ति ^III/1 सर्वेषु ^7/3 भूतेषु ^7/3 तत् ^2/1 ज्ञानम् ^2/1 विद्धि ^II/1 राजसम् ^2/1 ॥ १८.२१ ॥

 

 

 

·       पृथक्त्वेन [pṛthaktvena] = as distinctness = पृथक्त्व (n.) + प्रकृत्यादि 3/1

·       तु [tu] = on the other hand = अव्ययम्

·       यत् [yat] = that which = यद् (pron. n.) + adj. to ज्ञानम् 1/1

·       ज्ञानम् [jñānam] = knowledge = ज्ञान (n.) + कर्तरि to वेत्ति 1/1

·       नानाभावान् [nānābhāvān] = manifold natures = नानाभाव (m.) + कर्मणि to वेत्ति 2/3

·       पृथक्-विधान् [pṛthag-vidhān] = different kinds = पृथक्-विधान (m.) + कर्मणि to वेत्ति 2/3

·       वेत्ति [vetti] = knows = विद् (2P) to know + लट्/कर्तरि/III/1

·       सर्वेषु [sarveṣu] = among all = सर्व (pron. n.) + adj. to भूतेषु 7/3

·       भूतेषु [bhūteṣu] = among beings = भूत (n.) + अधिकरणे to वेत्ति 7/3

·       तत् [tat] = that = तद् (pron. n.) + adj. to ज्ञानम् 2/1

·       ज्ञानम् [jñānam] = knowledge = ज्ञान (n.) + कर्मणि to विद्धि 2/1

·       विद्धि [viddhi] = know = विद् (2P) to know + लोट्/कर्तरि/II/1

·       राजसम् [rājasam] = rājasa = राजस (n.) + O.C. to ज्ञानम् 2/1

 

 

On the other hand, may you know that knowledge by which one knows distinctly the manifold nature of different kinds of beings, as rājasa.

 

 

Sentence 1:

यत् ^1/1 तु ⁰ ज्ञानम् ^1/1 सर्वेषु ^7/3 भूतेषु ^7/3 नानाभावान् ^2/3 पृथक्-विधान् ^2/3 पृथक्त्वेन ^3/1 वेत्ति ^III/1, तत् ^2/1 ज्ञानम् ^2/1 राजसम् ^2/1 विद्धि ^II/1॥

On the other hand (तु ⁰), may you know (विद्धि ^II/1) that (यत् ^1/1) knowledge (ज्ञानम् ^1/1) by which one knows (वेत्ति ^III/1) distinctly (पृथक्त्वेन ^3/1) the manifold nature (नानाभावान् ^2/3) of different kinds (पृथक्-विधान् ^2/3) with reference to all (सर्वेषु ^7/3) beings (भूतेषु ^7/3), as rājasa (राजसम् ^2/1).

 

 

यानि द्वैतदर्शनानि तानि असम्यग्भूतानि राजसानि तामसानि च इति न साक्षात् संसारोच्छित्तये भवन्ति —

पृथक्त्वेन ^3/1 तु ⁰ भेदेन प्रतिशरीरम् अन्यत्वेन यत् ^1/1 ज्ञानम् ^1/1 नानाभावान् ^2/3 भिन्नान् ^2/3 आत्मनः पृथक्-विधान् ^2/3 पृथक्प्रकारान् भिन्नलक्षणान् इत्यर्थः, वेत्ति ^III/1 विजानाति यत् ज्ञानं सर्वेषु ^7/3 भूतेषु ^7/3, ज्ञानस्य कर्तृत्वासम्भवात् येन ज्ञानेन वेत्ति इत्यर्थः, तत् ^2/1 ज्ञानम् ^2/1 विद्धि ^II/1 राजसम् ^2/1 रजोगुणनिर्वृत्तम् ॥ १८.२१ ॥