2nd Chapter 38th Sloka

सुखदुःखे समे कृत्वा लाभालाभौ जयाजयौ ।

ततो युद्धाय युज्यस्व नैवं पापमवाप्स्यसि ॥२.३८॥

sukhaduḥkhe same kṛtvā lābhālābhau jayājayau |

tato yuddhāya yujyasva naivaṃ pāpamavāpsyasi ||2.38||

सुखदुःखे ^2/2 समे ^2/2 कृत्वा ⁰ लाभालाभौ ^2/2 जयाजयौ ^2/2 ।

ततः ⁰ युद्धाय ^4/1 युज्यस्व ^II/1 न ⁰ एवम् ⁰ पापम् ^2/1 अवाप्स्यसि ^II/1 ॥२.३८॥

·         सुखदुःखे [sukhaduḥkhe] = pleasure and pain = सुखदुःख (n.) + कर्मणि to कृत्वा  2/2

o   सुखं च दुःखं च सुखदुःखे । इतरेतरद्वन्द्वसमासः

·         समे [same] = same = सम (n.) + objective compliment 2/2

·         कृत्वा [kṛtvā] = having made = अव्ययम्

o   कृ to win + त्वा

·         लाभालाभौ [lābhālābhau] = gain and loss = लाभालाभ (m.) + कर्मणि to कृत्वा  2/2

o   लाभः च अलाभः च लाभालाभौ । इतरेतरद्वन्द्वसमासः

·         जयाजयौ [jayājayau] = victory and defeat = जयाजय (m.) + कर्मणि to कृत्वा  2/2

o   लाभः च अलाभः च लाभालाभौ । इतरेतरद्वन्द्वसमासः

·         ततः [tataḥ] = than that = अव्ययम्

o   तद् + तसिल् (5^th case meaning)

·         युद्धाय [yuddhāya] = for the battle = युद्ध (n.) + 4/1

·         युज्यस्व [uttiṣṭha] = (you) prepare = युज् (4A) to concentrate the mind + लोट्/कर्तरि/II/1

·         न [na] = not = अव्ययम्

·         एवम् [evam] = in this manner = अव्ययम्

·         पापम् [pāpam] = undesired result = पाप (n.) + कर्मणि to अवाप्स्यसि 2/1

·         अवाप्स्यसि [avāpsyasi] = (you) will gain = अव + आप् (5P) to gain + लृट्/कर्तरि/II/1

Taking pleasure and pain, gain and loss, victory and defeat to be the same, prepare for battle. Thus you will incur no pāpa.

Sentence 1:

सुखदुःखे ^2/2 लाभालाभौ ^2/2 जयाजयौ ^2/2 समे ^2/2 कृत्वा ⁰ ततः ⁰युद्धाय ^4/1 युज्यस्व ^II/1

Taking (कृत्वा ⁰) pleasure and pain (सुखदुःखे ^2/2), gain and loss (लाभालाभौ ^2/2), victory and defeat (जयाजयौ ^2/2) to be the same (समे ^2/2), then (ततः ⁰) prepare (युज्यस्व ^II/1) for battle (युद्धाय ^4/1).

Sentence 2:

न ⁰ एवम् ⁰ पापम् ^2/1 अवाप्स्यसि ^II/1 ॥२.३८॥

Thus (एवम् ⁰) you will incur (अवाप्स्यसि ^II/1) no (न ⁰) pāpa (पापम् ^2/1).

तत्र ⁰ युद्धम् ^1/1 स्वधर्मम् ^1/1 इति ⁰ एवम् ⁰ युध्यमानस्य ^6/1 उपदेशम् ^2/1 इमम् ^2/1 शृणु ^II/1 —

सुखदुःखे ^2/2 समे ^2/2 तुल्ये ^2/2 कृत्वा ⁰, राग-द्वेषौ ^2/2 अकृत्वा ⁰ इति ⁰ एतत् ^1/1 । तथा ⁰ लाभालाभौ ^2/2 जयाजयौ ^2/2 च ⁰ समौ ^2/2 कृत्वा ⁰ ततः ⁰ युद्धाय ^4/1 युज्यस्व ^II/1 घटस्व ^II/1 । न ⁰ एवम् ⁰ युद्धम् ^2/1 कुर्वन् ^1/1 पापम् ^2/1 अवाप्स्यसि ^II/1 । इति ⁰ एषः ^1/1 उपदेशः ^1/1 प्रासङ्गिकः ^1/1 ॥ ३८ ॥