2nd Chapter 17th Sloka

अविनाशि तु तद्विद्धि येन सर्वमिदं ततम् ।

विनाशमव्ययस्यास्य न कश्चित्कर्तुमर्हति॥२.१७॥

avināśi tu tadviddhi yena sarvamidaṃ tatam |

vināśamavyayasyāsya na kaścitkartumarhati||2.17||

अविनाशि ^2/1 तु ⁰ तद् ^2/1 विद्धि ^II/1 येन ^3/1 सर्वम् ^1/1 इदम् ^1/1 ततम् ^1/1 ।

विनाशम् ^2/1 अव्ययस्य ^6/1 अस्य ^6/1 न ⁰ कश्चित् ⁰ कर्तुम् ⁰ अर्हति ^III/1॥२.१७॥

·       अविनाशि [avināśi] = indestructible = अविनाशिन् (n.) + 2/1

o   नञ् + वि + नश् + णिनिँ

·       तु [tu] = indeed = अव्ययम्

·       तद् [tad] = that = तद् (pron. n.) + 2/1

·       विद्धि [viddhi] = May you know = विद् (2P) to know + लोट्/कर्तरि/II/1

·       येन [yena] = by which = यद् (pron. n.) + कर्तरि to ततम् 3/1

·       सर्वम् [sarvam] = all = सर्व (pron. n.) + 1/1

·       इदम् [idam] = this [जगत्] = इदम् (pron. n.) + 1/1

·       ततम् [tatam] = pervaded = तत (n.) + 1/1

o   तन् (to pervade) + क्त (…ed)

·       विनाशम् [vināśam] = destruction = विनाश (n.) + 2/1

·       अव्ययस्य [avyayasya] = of the one that does not change = अव्यय (n.) + सम्बन्धे to विनाशम् 6/1

·       अस्य [asya] = this = इदम् (pron. n.) + 6/1

·       न [na] = not = अव्ययम्

·       कश्चित् [kaścit] = anybody = अव्ययम्

o   कः + चित्

·       कर्तुम् [kartum] = to do = अव्ययम्

o   कृ + तुमुँन्

·       अर्हति [arhati] = is able = अर्ह् (1P) to be able + लट्/कर्तरि/III/1

Sentence 1:

तद् ^2/1 अविनाशि ^2/1 तु ⁰ विद्धि ^II/1

May you know (विद्धि ^II/1) indeed तु ⁰ () that (तद् ^2/1) indestructible (अविनाशि ^2/1)

Subordinate sentence of the Sentence 1:

येन ^3/1 सर्वम् ^1/1 इदम् ^1/1 ततम् ^1/1 ।

By which (येन ^3/1) all (सर्वम् ^1/1) this (इदम् ^1/1) is pervaded (ततम् ^1/1).

Sentence 2:

कश्चित् ⁰ अस्य ^6/1 अव्ययस्य ^6/1 विनाशम् ^2/1 कर्तुम् ⁰ न ⁰ अर्हति ^III/1॥२.१७॥

Anybody (कश्चित् ⁰) is not (न ⁰) able (अर्हति ^III/1) to do (कर्तुम् ⁰) the destruction (विनाशम् ^2/1) of this (अस्य ^6/1) one that which does not change (अव्ययस्य ^6/1).

किम् ⁰ पुनः ⁰ तत् ^1/1 यत् ^1/1 सत् ^1/1 एव ⁰ सर्वदा ⁰ इति ⁰; उच्यते ^III/1 –

अविनाशि ^2/1 न ⁰ विनष्टुम् ⁰ शीलम् ^1/1 यस्य ^6/1 इति ⁰ । तु ⁰ शब्दः ^1/1 असतः ^5/1 विशेषण-अर्थः ^1/1। तद् ^2/1 विद्धि ^II/1 विजानीहि ^II/1। किम् ⁰? येन ^3/1 सर्वम् ^1/1 इदम् ^1/1 जगत् ^1/1 ततम् ^1/1 व्याप्तम् ^1/1 सत्-आख्येन ^3/1 ब्रह्मणा ^3/1 स-आकाशम् ^1/1, आकाशेनेव ^3/1 घट-आदयः ^1/3 । विनाशम् ^2/1 अदर्शनम् ^2/1 अभावम् ^2/1। अव्ययस्य ^6/1 [न ⁰ व्येति ^{वि + इण् + लट्/कर्तरि/III/1} उपचय-अपचयौ ^2/2 न ⁰ याति ^III/1 इति ⁰ अव्ययम् ^1/1] तस्य ^6/1 अव्ययस्य ^6/1 । न ⁰ एतत् ^1/1 सदाख्यम् ^1/1 ब्रह्म ^1/1 स्वेन ^3/1 रूपेण ^3/1 व्येति ^III/1 व्यभिचरति ^III/1, निरवयवत्वात् ^5/1, देह-आदिवत् ⁰ । न ⁰ अपि ⁰ आत्मीयेन ^3/1, आत्मीय-अभावात् ^5/1 । यथा ⁰ देवदत्तः ^1/1 धन-हान्या ^3/1 व्येति ^III/1, न ⁰ तु ⁰ एवम् ⁰ ब्रह्म ^1/1 व्येति ^III/1। अतः ⁰ अव्ययस्य ^6/1 अस्य ^6/1 ब्रह्मणः ^6/1 विनाशम् ^2/1 न ⁰ कश्चित् ⁰ कर्तुम् ⁰ अर्हति ^III/1, न ⁰ कश्चित् ⁰ अत्मानम् ^2/1 विनाशयितुम् ⁰ शक्नोति ^III/1 ईश्वरः ^1/1 अपि ⁰। आत्मा ^1/1 हि ⁰ ब्रह्म ^1/1, स्वात्मनि ^7/1 च ⁰ क्रिया-विरोधात् ^5/1 ॥