2nd Chapter 10th Sloka

तमुवाच हृषीकेशः प्रहसन्निव भारत ।

सेनयोरुभयोर्मध्ये विषीदन्तमिदं वचः ॥२.१०॥

tamuvāca hṛṣīkeśaḥ prahasanniva bhārata |

senayorubhayormadhye viṣīdantamidaṃ vacaḥ ||2.10||

तम् ^2/1 उवाच ^III/1 हृषीकेशः ^1/1 प्रहसन् ^1/1 इव ⁰ भारत ^8/1 ।

सेनयोः ^6/2 उभयोः ^6/2 मध्ये ^7/1 विषीदन्तम् ^2/1 इदम् ^2/1 वचः ^2/1 ॥२.१०॥

·         तम् [tam] = to that [Arjuna] = तद् (pron. m.) + कर्मणि to उवाच 2/1

·         उवाच [uvāca] = said = वच् (2P) to say + लिट्/कर्तरि/III/1

·         हृषीकेशः [hṛṣīkeśaḥ] = lord of senses (Kṛṣṇa) = हृषीकेश (m.) + कर्तरि to उवाच 1/1

o   हृषीकणाम् (of senses) ईशः (lord) हृषीकेशः । षष्ठीतत्पुरुषसमासः

·         प्रहसन् [prahasan] = laughing = प्रहसत् (m.) + adj. to हृषीकेशः 1/1

o   प्र + हस्  (1P) to smile + शतृँ (one who is doing)

= प्रहसत् (one who is laughing)

·         इव [iva] = as though = अव्ययम्

·         भारत [bhārata] = O! Descendant of Bharata! = भारत (m.) + सम्बोधने 1/1

·         सेनयोः [senayoḥ] = of the two army = सेना (f.) + सम्बन्धे to मध्ये 6/2

·         उभयोः [ubhayoḥ] = of both = उभा (pron. f.) + adj. to सेनयोः 6/2

·         मध्ये [madhye] = in the middle = अव्ययम्

o   This word takes 6^th case.

·         विषीदन्तम् [viṣīdantam] = one who is despair = विषीदत् (m.) + adj. to [अर्जुन] 2/1

o   वि + सद्  (1P) to be despar + शतृँ (one who is doing)

= विषीदत् (one who is being despair)

·         इदम्  [idam] = this = इदम्  (pron. n.) + adj. to वचः 2/1

·         वचः [vacaḥ] = word = वचस्  (n.) + कर्मणि to उवाच 2/1

Sentence:

भारत ^8/1 उभयोः ^6/2 सेनयोः ^6/2 मध्ये ^7/1 हृषीकेशः ^1/1 प्रहसन् ^1/1 इव ⁰ तम् ^2/1 विषीदन्तम् ^2/1 इदम् ^2/1 वचः ^2/1 उवाच ^III/1 ॥२.१०॥

O! Descendant of Bharata (भारत ^8/1)! In the middle (मध्ये ^7/1) of both (उभयोः ^6/2) armies (सेनयोः ^6/2), Kṛṣṇa (हृषीकेशः ^1/1), smiling (प्रहसन् ^1/1 इव ⁰), told (उवाच ^III/1) that [Arjuna] (तम् ^2/1) who is despair (विषीदन्तम् ^2/1) this (इदम् ^2/1) word (वचः ^2/1).