4th Chapter 6th Sloka

अजोऽपि सन्नव्ययात्मा भूतानामीश्वरोऽपि सन् ।

प्रकृतिं स्वामधिष्ठाय सम्भवाम्यात्ममायया ॥४.६॥

ajo'pi sannavyayātmā bhūtānāmīśvaro'pi san |

prakṛtiṃ svāmadhiṣṭhāya sambhavāmyātmamāyayā ||4.6||

अजः ^1/1 अपि ⁰ सन् ^1/1 अव्ययात्मा ^1/1 भूतानाम् ^6/3 ईश्वरः ^1/1 अपि ⁰ सन् ^1/1 ।

प्रकृतिम् ^2/1 स्वाम् ^2/1 अधिष्ठाय ⁰ सम्भवामि ^I/1 आत्ममायया ^3/1 ॥४.६॥

·         अजः [ajaḥ] = unborn = अज (m.) + 1/1      

·         अपि  [api] = even though = अव्ययम्

·         सन् [san] = being = सत् (m.) + 1/1  

·         अव्ययात्मा [avyayātmā] = one whose knowledge does not wane = अज (m.) + 1/1     

o   अव्ययः आत्मा स्वभावः यस्य सः अव्ययात्मा (116B) ।

·         भूतानाम् [bhūtānām] = of all living beings = भूत (n.) + 6/3

·         ईश्वरः [īśvaraḥ] = the lord = ईश्वर (m.) + 1/1           

·         अपि  [api] = even though = अव्ययम्

·         सन् [san] = being = सत् (m.) + 1/1  

·         प्रकृतिम् [prakṛtim] = prakṛti = प्रकृति (f.) + 2/1

·         स्वाम् [svām] = own = स्वा (pron. f.) + 2/1

·         अधिष्ठाय [adhiṣṭhāya] = wielding = अव्ययम्

·         सम्भवामि [sambhavāmi] = I came into being = सम् + भू to be born + लट्/कर्तरि/I/1

·         आत्ममायया [ātmamāyayā] = by my own creative power = आत्ममाया (f.) + 3/1 

o   आत्मनः माया आत्ममाया (6T), तया ।

Even though, being one who is unborn, one whose knowledge does not wane, and also being the Lord of all living beings, still, wielding my own prakṛti, I, ‘as though’ come into being by my own creative power.

Sentence 1:

अजः ^1/1 अपि ⁰ सन् ^1/1 अव्ययात्मा ^1/1 भूतानाम् ^6/3 ईश्वरः ^1/1 अपि ⁰ सन् ^1/1 ।

प्रकृतिम् ^2/1 स्वाम् ^2/1 अधिष्ठाय ⁰ सम्भवामि ^I/1 आत्ममायया ^3/1 ॥४.६॥

Even though (अपि ⁰), being (सन् ^1/1) one who is unborn (अजः ^1/1), one whose knowledge does not wane (अव्ययात्मा ^1/1), and also (अपि ⁰) being (सन् ^1/1) the Lord (ईश्वरः ^1/1) of all living beings (भूतानाम् ^6/3), still, wielding (अधिष्ठाय ⁰) my own (स्वाम् ^2/1) prakṛti (प्रकृतिम् ^2/1), I, ‘as though’ come into being (सम्भवामि ^I/1) by my own creative power (आत्ममायया ^3/1).

कथम् ⁰ तर्हि ⁰ तव ^6/1 नित्य-ईश्वरस्य ^6/1 धर्म-अधर्म-अभावे ^7/1 अपि ⁰ जन्म ^1/1 इति ⁰, उच्यते ^III/1 --

अजः ^1/1 अपि ⁰ जन्म-रहितः ^1/1 अपि सन् ^1/1, तथा ⁰ अव्ययात्मा ^1/1 अक्षीण-ज्ञान-शक्ति-स्वभावः ^1/1 अपि ⁰ सन् ^1/1, तथा ⁰ भूतानाम् ^6/3 ब्रह्मादि-स्तम्ब-पर्यन्तानाम् ^6/3 ईश्वरः ^1/1 ईशन-शीलः ^1/1 अपि ⁰ सन् ^1/1, प्रकृतिम् ^2/1 स्वाम् ^2/1  मम ^6/1 वैष्णवीम् ^2/1 मायाम् ^2/1 त्रिगुणात्मिकाम् ^2/1, यस्याः ^6/1 वशे ^7/1 सर्वम् ^1/1 जगत् ^1/1 वर्तते ^III/1, यया ^3/1 मोहितम् ^1/1 सत् ^1/1 स्वमात्मानम् ^2/1 वासुदेवम् ^2/1 न ⁰ जानाति ^III/1, ताम् ^2/1 प्रकृतिम् ^2/1 स्वाम् ^2/1 अधिष्ठाय ⁰ वशीकृत्य ⁰ सम्भवामि ^I/1 देहवान् ^1/1 इव ⁰ भवामि ^I/1 जातः ^1/1 इव ⁰ आत्ममायया ^3/1 आत्मनः ^6/1 मायया ^3/1, न ⁰ परमार्थतः ⁰ लोकवत् ⁰ ॥