4th Chapter 17th Sloka

कर्मणो ह्यपि बोद्धव्यं बोद्धव्यं च विकर्मणः ।

अकर्मणश्च बोद्धव्यं गहना कर्मणो गतिः ॥४.१७॥

karmaṇo hyapi boddhavyaṃ boddhavyaṃ ca vikarmaṇaḥ |

akarmaṇaśca boddhavyaṃ gahanā karmaṇo gatiḥ ||4.17||

कर्मणः ^6/1 हि ⁰ अपि ⁰ बोद्धव्यम् ^1/1 बोद्धव्यम् ^1/1 च ⁰ विकर्मणः ^6/1 ।

अकर्मणः ^6/1 च ⁰ बोद्धव्यम् ^1/1 गहना ^1/1 कर्मणः ^6/1 गतिः ^1/1 ॥४.१७॥

·         कर्मणः [karmaṇaḥ] = action = कर्मन् (n.) + कर्मणि 6/1           

·         हि [hi] = because = अव्ययम्

·         बोद्धव्यम् [boddhavyam] = to be known = कर्मन् (n.) + 1/1 

·         बोद्धव्यम् [boddhavyam] = to be known = कर्मन् (n.) + 1/1 

·         च [ca] = and = अव्ययम्           

·         विकर्मणः [vikarmaṇaḥ] = forbidden action = विकर्मन् (n.) + कर्मणि 6/1      

·         अकर्मणः [akarmaṇaḥ] = actionless = अकर्मन् (n.) + कर्मणि 6/1        

·         बोद्धव्यम् [boddhavyam] = to be known = कर्मन् (n.) + 1/1 

·         गहना [gahanā] = difficult = गहना (f.) + adj. to गतिः 1/1

·         कर्मणः [karmaṇaḥ] = action = कर्मन् (n.) + सम्बन्धे 6/1          

·         गतिः [gatiḥ] = nature = गति (f.) + adj. to गतिः 1/1

o   गम् + क्तिन् ।

Action (enjoined by the scriptures) is also to be known. Forbidden action and actionlessness must also be known. (This is) because the nature of karma is difficult (to understand).

Sentence 1:

कर्मणः ^6/1 अपि ⁰ बोद्धव्यम् ^1/1

Action (कर्मणः ^6/1) is also (अपि ⁰) to be known (बोद्धव्यम् ^1/1).

Sentence 2:

विकर्मणः ^6/1 च ⁰ बोद्धव्यम् ^1/1 ।

Forbidden action (विकर्मणः ^6/1) is also (च ⁰) to be known (बोद्धव्यम् ^1/1).

Sentence 3:

अकर्मणः ^6/1 च ⁰ बोद्धव्यम् ^1/1

Actionlessness (अकर्मणः ^6/1) is also (च ⁰) to be known (बोद्धव्यम् ^1/1).

Sentence 4:

हि ⁰ कर्मणः ^6/1 गतिः ^1/1 गहना ^1/1 ॥४.१७॥

Because (हि ⁰) the nature (गतिः ^1/1) of karma (कर्मणः ^6/1) is difficult (गहना ^1/1).

न ⁰ च ⁰ एतत् ^1/1 त्वया ^3/1 मन्तव्यम् ^1/1 -- कर्म ^1/1 नाम ⁰ देह-आदि-चेष्टा ^1/1 लोक-प्रसिद्धम् ^1/1, अकर्म ^1/1 नाम ⁰ तत्-अक्रिया ^1/1 तूष्णीम् ⁰ आसनम् ^1/1; किम् ^1/1 तत्र ⁰ बोद्धव्यम् ^1/1 ? इति ⁰ । कस्मात् ^5/1, उच्यते ^III/1 --

कर्मणः ^6/1 शास्त्र-विहितस्य ^6/1 हि ⁰ यस्मात् ^5/1 अपि ⁰ अस्ति ^III/1 बोद्धव्यम् ^1/1, बोद्धव्यम् ^1/1 च ⁰ अस्ति ^III/1 एव ⁰ विकर्मणः ^6/1 प्रतिषिद्धस्य ^6/1, तथा ⁰ अकर्मणः ^6/1 च ⁰ तूष्णींभावस्य ^6/1 बोद्धव्यम् ^1/1 अस्ति ^III/1 इति ⁰ त्रिषु ^7/3 अपि ⁰ अध्याहारः ^1/1 कर्तव्यः ^1/1। यस्मात् ^5/1 गहना ^1/1 विषमा ^1/1 दुर्ज्ञेया ^1/1 -- कर्मणः ^6/1 इति ⁰ उपलक्षणार्थम् ⁰ कर्मादीनाम् ^6/3 – कर्म-अकर्म-विकर्मणाम् ^6/3 गतिः ^1/1 याथात्म्यम् ^1/1 तत्त्वम् ^1/1 इत्यर्थः ^1/1॥