4th Chapter 12th Sloka

काङ्क्षन्तः कर्मणां सिद्धिं यजन्त इह देवताः ।

क्षिप्रं हि मानुषे लोके सिद्धिर्भवति कर्मजा ॥४.१२॥

kāṅkṣantaḥ karmaṇāṃ siddhiṃ yajanta iha devatāḥ |

kṣipraṃ hi mānuṣe loke siddhirbhavati karmajā ||4.12||

काङ्क्षन्तः ^1/3 कर्मणाम् ^6/3 सिद्धिम् ^2/1 यजन्ते ^III/3 इह ⁰ देवताः ^2/3 ।

क्षिप्रम् ⁰ हि ⁰ मानुषे ^7/1 लोके ^7/1 सिद्धिः ^1/1 भवति ^III/1 कर्मजा ^1/1 ॥४.१२॥

·         काङ्क्षन्तः [kāṅkṣantaḥ] = those who are desiring = काङ्क्षत् (m.) + कर्तरि to यजन्ते 1/3

·         कर्मणाम् [karmaṇām] = of actions = कर्मन् (n.) + सम्बन्धे to सिद्धिम् 6/1          

·         सिद्धिम् [siddhim] = result = सिद्धि (f.) + कर्मणि to काङ्क्षन्तः 2/1          

·         यजन्ते [yajante] = worship = यज् to worship + लट्/कर्तरि/III/3   

·         इह [iha] = here = अव्ययम्       

·         देवताः [devatāḥ] = the gods = देवता (f.) + कर्मणि to यजन्ते 2/3         

·         क्षिप्रम् [kṣipram] = quickly = अव्ययम्

·         हि [hi] = very = अव्ययम्         

·         मानुषे [mānuṣe] = of human = मानुष (m.) + adj. to लोके 7/1

·         लोके [loke] = world = लोक (m.) + अधिकरणे to भवति 7/1

·         सिद्धिः [siddhiḥ] = result = सिद्धि (f.) + 1/1  

·         भवति [bhavati] = comes = भू to be + लट्/कर्तरि/III/1        

·         कर्मजा [karmajā] = born of action = कर्मजा (f.) + 1/1          

Desiring the result of actions here (in this world), they worship the gods. For, in the human world, result born of action comes very quickly.

Sentence 1:

कर्मणाम् ^6/3 सिद्धिम् ^2/1 इह ⁰ काङ्क्षन्तः ^1/3 देवताः ^2/3 यजन्ते ^III/3 ।

Desiring (काङ्क्षन्तः ^1/3) the result (सिद्धिम् ^2/1) of actions (कर्मणाम् ^6/3) here (in this world) (इह ⁰), they worship (यजन्ते ^III/3) the gods (देवताः ^2/3).

Sentence 2:

क्षिप्रम् ⁰ हि ⁰ मानुषे ^7/1 लोके ^7/1 सिद्धिः ^1/1 भवति ^III/1 कर्मजा ^1/1 ॥४.१२॥

For, in the human (मानुषे ^7/1) world (लोके ^7/1), result (सिद्धिः ^1/1) born of action (कर्मजा ^1/1) comes (भवति ^III/1) very (हि ⁰) quickly (क्षिप्रम् ⁰).

यदि ⁰ तव ^6/1 ईश्वरस्य ^6/1 रागादि-दोष-अभावात् ^5/1 सर्व-प्राणिषु ^7/3 अनुजिघृक्षायाम् ^7/1 (अनु + ग्रह् to bless + सन् to desire … + अङ् भावे = the desire to bless) तुल्यायाम् ^S7/1 सर्व-फल-प्रदान-समर्थे ^S7/1 च ⁰ त्वयि ^A7/1 सति ^7/1 “वासुदेवः ^1/1 सर्वम् ^1/1” इति ⁰ ज्ञानेन ^3/1 एव ⁰ मुमुक्षवः ^1/3 सन्तः ^1/3 कस्मात् ^5/1 त्वाम् ^2/1 एव ⁰ सर्वे ^1/3 न ⁰ प्रतिपद्यन्ते ^III/3 ? इति ⁰ शृणु ^II/1 तत्र ⁰ कारणम् ^2/1 --

काङ्क्षन्तः ^1/3 अभीप्सन्तः ^1/3 कर्मणाम् ^6/3 सिद्धिम् ^2/1 फल-निष्पत्तिम् ^2/1 प्रार्थयन्तः ^1/3 यजन्ते ^III/3 इह ⁰ अस्मिन् ^7/1 लोके ^7/1 देवताः ^2/3 इन्द्र-अग्नि-आद्याः ^2/3 । “अथ ⁰ यः ^1/1 अन्याम् ^2/1 देवताम् ^2/1 उपास्ते ^III/1 अन्यः ^1/1 असौ ^1/1 अन्यः ^1/1 अहम् ^1/1 अस्मि ^I/1 इति ⁰ न ⁰ सः ^1/1 वेद ^III/1 यथा ⁰ पशुः ^1/1 एवम् ⁰ सः ^1/1 देवानाम् ^6/3 (बृ. उ. 1.4.10)” इति ⁰ श्रुतेः ^5/1। तेषाम्ब् ^6/3 हि ⁰ भिन्न-देवता-याजिनाम् ^6/3 फल-आकाङ्क्षिणाम् ^6/3 क्षिप्रम् ⁰ शीघ्रम् ⁰ हि ⁰ यस्मात् ^5/1 मानुषे ^7/1 लोके ^7/1 । मनुष्य-लोके ^7/1 हि ⁰ शास्त्र-अधिकारः ^1/1। “क्षिप्रं हि मानुषे लोके” इति ⁰ विशेषणात् ^5/1 अन्येषु ^7/3 अपि ⁰ कर्म-फल-सिद्धिम् ^2/1 दर्शयति ^III/1 भगवान् ^1/1। मानुषे ^7/1 लोके ^7/1 वर्ण-आश्रमादि-कर्माणि ^1/3 इति ⁰ विशेषः ^1/1 । तेषाम् ^6/3 च वर्ण-आश्रमादि-अधिकारि-कर्मणाम् ^6/3 फल-सिद्धिः ^1/1 क्षिप्रम् ⁰ भवति ^III/1 कर्मजा ^1/1 कर्मणः ^6/1 जाता ^1/1 ॥