आवृतं ज्ञानमेतेन ज्ञानिनो नित्यवैरिणा ।
कामरूपेण कौन्तेय दुष्पूरेणानलेन च ॥३.३९॥
āvṛtaṃ jñānametena jñānino nityavairiṇā |
kāmarūpeṇa kaunteya duṣpūreṇānalena ca ||3.39||
आवृतम् 1/1 ज्ञानम् 1/1 एतेन 3/1 ज्ञानिनः 6/1 नित्यवैरिणा 3/1 ।
कामरूपेण 3/1 कौन्तेय 8/1 दुष्पूरेण 3/1 अनलेन 3/1 च 0 ॥३.३९॥
· आवृतम् [āvṛtam] = covered = आवृत (n.) + 1/1
· ज्ञानम् [jñānam] = knowledge = ज्ञान (n.) + 1/1
· एतेन [etena] = by this = एतद् (pron. m.) + कर्तरि 3/1
· ज्ञानिनः [jñāninaḥ] = the wise = ज्ञानिन् (m.) + 6/1
· नित्यवैरिणा [nityavairiṇā] = the constant enemy = नित्यवैरिन् (m.) + कर्तरि 3/1
· कामरूपेण [kāmarūpeṇa] = that which is in the form of desire = कामरूप (m.) + कर्तरि 3/1
· कौन्तेय [kaunteya] = son of Kuntī = कौन्तेय (m.) + सम्बोधने 1/1
· दुष्पूरेण [duṣpūreṇa] = insatiable = दुष्पूर (m.) + कर्तरि 3/1
· अनलेन [analena] = fire = अनल (m.) + कर्तरि 3/1
· च [ca] = and = अव्ययम्
Knowledge is covered by this, Oh! Arjuna, the insatiable fire of desire, the constant enemy of the wise.
Sentence 1:
ज्ञानिनः 6/1 नित्यवैरिणा 3/1 कामरूपेण 3/1 दुष्पूरेण 3/1 अनलेन 3/1 च 0 एतेन 3/1 ज्ञानम् 1/1 आवृतम् 1/1 कौन्तेय 8/1 ॥३.३९॥
Knowledge (ज्ञानम् 1/1) is covered (आवृतम् 1/1) by this (एतेन 3/1), Oh! Arjuna (कौन्तेय 8/1), the insatiable (दुष्पूरेण 3/1) fire (अनलेन 3/1 च 0) of desire (कामरूपेण 3/1), the constant enemy (नित्यवैरिणा 3/1) of the wise (ज्ञानिनः 6/1).
किम् 0 पुनः 0 तत् 1/1 इदम्-शब्द-वाच्यम् 1/1 यत् 1/1 कामेन 3/1 आवृतम् 1/1 इति 0 उच्यते III/1 –
आवृतम् 1/1 एतेन 3/1 ज्ञानम् 1/1 ज्ञानिनः 6/1 नित्यवैरिणा 3/1, ज्ञानी 1/1 हि 0 जानाति III/1 “अनेन 3/1 अहम् 1/1 अनर्थे 7/1 प्रयुक्तः 1/1” इति 0 पूर्वम् 0 एव 0 । “दुःखी 1/1 च 0 भवति III/1 नित्यम् 0 एव 0”।
知識を持つ人は、「この欲望によって私は望まれない結果に陥る」と先に分かっている。「(欲望を満たしている時も含め)常に苦しむことになる」と分かっている。
अतः 0 असौ 1/1 (कामः 1/1) ज्ञानिनः 6/1 नित्यवैरी 1/1, न 0 तु 0 मूर्खस्य 6/1।
सः 1/1 (मूर्खः 1/1) हि 0 कामम् 2/1 तृष्णा-काले 7/1 मित्रम् 2/1 एव 0 पश्यन् 1/1 तत्कार्ये 7/1 दुःखे 7/1 प्राप्ते 7/1 जानाति III/1 “तृष्णया 3/1 अहम् 1/1 दुःखित्वम् 2/1 आपादितः 1/1” इति 0, न 0 पूर्वम् 0 एव 0 ।
अतः 0 ज्ञानिनः 6/1 एव 0 नित्यवैरी 1/1।
किंरूपेण 3/1? कामरूपेण 3/1 कामः 1/1 इच्छा 1/1 एव 0 रूपम् 1/1 अस्य 6/1 इति 0 कामरूपः 1/1 तेन 3/1 दुष्पूरेण 3/1 दुःखेन 3/1 पूरणम् 1/1 अस्य 6/1 इति 0 दुष्पूरः 1/1 तेन 3/1 अनलेन 3/1 न 0 अस्य 6/1 अलम् 1/1 पर्याप्तिः 1/1 विद्यते III/1 इति 0 अनलः 1/1 तेन 3/1 च 0 ॥
The "n" in kaunteya is missing throughout the analysis of this verse.
ReplyDeleteFixed. Thank you!
DeleteIn two places in the Roman transliteration the "m" in duṣmūreṇa should be a "p"
ReplyDelete1. |duṣmūreṇānalena ca ||3.39||
2. [duṣmūreṇa] = insatiable = दुष्पूर (m.) + कर्तरि 3/1
Fixed. Thank you very much for your contributions. I really appreciate.
Delete