इन्द्रियाणि मनो बुद्धिरस्याधिष्ठानमुच्यते ।
एतैर्विमोहयत्येषो ज्ञानमावृत्य देहिनम् ॥३.४०॥
indriyāṇi mano buddhirasyādhiṣṭhānamucyate |
etairvimohayatyeṣo jñānamāvṛtya dehinam ||3.40||
इन्द्रियाणि 1/3 मनः 1/1 बुद्धिः 1/1
अस्य 6/1 अधिष्ठानम् 1/1 उच्यते III/1 ।
एतैः 3/3 विमोहयति III/1 एषः 1/1
ज्ञानम् 2/1 आवृत्य 0 देहिनम् 2/1 ॥३.४०॥
·
इन्द्रियाणि [indriyāṇi] = senses = इन्द्रिय (n.) + 1/3
·
मनः [manaḥ] =
mind = मनस् (n.) + 1/1
·
बुद्धिः [buddhiḥ]
= intellect = बुद्धि (f.) + 1/1
·
अस्य [asya] =
of this (kāma) = इदम् (pron. m.) + 6/1
·
अधिष्ठानम् [adhiṣṭhānam] = location = अधिष्ठान
(n.) + 1/1
·
उच्यते [ucyate] = is said = वच् (2P) to
say + लट्/कर्मणि/III/1
·
एतैः [etaiḥ] =
by these = एतद् (pron. m.) + कर्तरि 3/3
·
विमोहयति [vimohayati] = causes to delude = वि +
मुह् + णिच् to cause to delude + लट्/कर्तरि/III/1
·
एषः [eṣaḥ] =
this (kāma) = एतद् (pron. m.) + कर्तरि 1/1
·
ज्ञानम् [jñānam]
= knowledge = ज्ञान (n.) + कर्मणि to आवृत्य 2/1
·
आवृत्य [āvṛtya]
= covering = अव्ययम्
o
आङ् + वृ (5U) to cover + ल्यप्
·
देहिनम् [dehinam]
= the person = देहिन् (m.) + कर्मणि to विमोहयति 2/1
Its location is said to be the senses,
mind, and intellect. With these, it (kāma) deludes the person by covering his
or her wisdom.
Sentence 1:
अस्य 6/1 अधिष्ठानम् 1/1 इन्द्रियाणि
1/3 मनः 1/1 बुद्धिः 1/1 उच्यते III/1 ।
Its (अस्य 6/1)
location (अधिष्ठानम् 1/1) is said to be (उच्यते
III/1) the senses (इन्द्रियाणि 1/3),
mind (मनः 1/1), and intellect (बुद्धिः
1/1).
Sentence 2:
एषः 1/1 एतैः 3/3 ज्ञानम् 2/1
आवृत्य 0 देहिनम् 2/1 विमोहयति III/1 ॥३.४०॥
With
these (एतैः 3/3), it (kāma) (एषः 1/1) deludes (विमोहयति
III/1) the person (देहिनम् 2/1) by
covering (आवृत्य 0) his or her wisdom (ज्ञानम् 2/1).
किमधिष्ठानः 1/1 पुनः 0 कामः 1/1 ज्ञानस्य 6/1 आवरणत्वेन 3/1 वैरी 1/1 सर्वस्य 6/1 लोकस्य 6/1? इति 0
अपेक्षायाम् 7/1 आह III/1, ज्ञाते 7/1 हि 0 शत्रोः 6/1
अधिष्ठाने 7/1 सुखेन 3/1 निबर्हणम् 1/1 कर्तुम् 0 शक्यते III/1 इति 0 -
इन्द्रियाणि 1/3 मनः 1/1 बुद्धिः 1/1 च 0 अस्य 6/1 कामस्य 6/1 अधिष्ठानम् 1/1 आश्रयः 1/1 उच्यते III/1
।
एतैः 3/3 इन्द्रियादिभिः 3/3 आश्रयैः 3/3 विमोहयति III/1 विविधम् 0 मोहयति III/1 एषः 1/1 कामः 1/1 ज्ञानम् 2/1 आवृत्य 0 आच्छाद्य 0 देहिनम् 2/1 शरीरिणम् 2/1 ॥
In the vocabulary list, the transliterated form of āvṛtya is misspelled. (Michika would you like me to continue making such minor comments or let them go?) I love your work! It's been most helpful! Thank you so much.
ReplyDeleteFixed. I really appreciate your comments. It really helps. Please do continue.
DeleteBest wishes,
It appears the transliteration should be eṣaḥ rather than [etaiḥ] here: एषः [etaiḥ] = this (kāma)
ReplyDeleteYou are right. Corrected. Thank you!!
ReplyDelete