Monday, June 17, 2019

6th Chapter 29th Sloka


सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि ।
ईक्षते योगयुक्तात्मा सर्वत्र समदर्शनः ॥६.२९॥

sarvabhūtasthamātmānaṃ sarvabhūtāni cātmani |
īkṣate yogayuktātmā sarvatra samadarśanaḥ ||6.29||

सर्वभूतस्थम् 2/1 आत्मानम् 2/1 सर्वभूतानि 2/3 0 आत्मनि 7/1
ईक्षते III/1 योगयुक्तात्मा 1/1 सर्वत्र 0 समदर्शनः 1/1 ॥६.२९॥

·         सर्वभूतस्थम् [sarvabhūtastham] = abiding in all beings = सर्वभूतस्थ m. + adj. to आत्मानम् 2/1
·         आत्मानम् [ātmānam] = the self = आत्मन् (m.) + कर्मणि to ईक्षते 2/1
·         सर्वभूतानि [sarvabhūtāni] = all beings = सर्वभूत (n.) + कर्मणि to ईक्षते 2/3
·         [ca] = and = अव्ययम्
·         आत्मनि [ātmani] = in the self = आत्मन् (m.) + अधिकरणे to ईक्षते 7/1
·         ईक्षते [īkṣate] = sees = ईक्ष् (1A) to see + लट्/कर्तरि/III/1
·         योगयुक्तात्मा [yogayuktātmā] = one whose mind is resolved by this contemplation = योगयुक्तात्मन् (m.) + कर्तरि to ईक्षते 1/1
·         सर्वत्र [sarvatra] = everywhere = अव्ययम्
·         समदर्शनः [yogayuktātmā] = one who has the vision of sameness = समदर्शन m. + adj. to योगयुक्तात्मा 1/1

One whose mind is resolved by this contemplation, who has the vision of sameness everywhere, sees the self abiding in all beings and all beings in the self.

Sentence 1:
One whose mind is resolved by this contemplation (योगयुक्तात्मा 1/1), who has the vision of sameness (समदर्शनः 1/1) everywhere (सर्वत्र 0), sees (ईक्षते III/1) the self (आत्मानम् 2/1) abiding in all beings (सर्वभूतस्थम् 2/1) and ( 0) all beings (सर्वभूतानि 2/3) in the self (आत्मनि 7/1).


इदानीम् 0 योगस्य 6/1 यत् 1/1 फलम् 1/1 ब्रह्म-एकत्व-दर्शनम् 1/1 सर्व-संसार-विच्छेद-कारणम् 1/1 तत् 1/1 प्रदर्श्यते III/1
सर्वभूतस्थम् 2/1 सर्वेषु 7/3 भूतेषु 7/3 स्थितम् 2/1 स्वम् 2/1 आत्मानम् 2/1 सर्वभूतानि 2/3 0 आत्मनि 7/1 ब्रह्म-आदीनि 2/3 स्तम्ब-पर्यन्तानि 2/3 0 सर्वभूतानि 2/3 आत्मनि 7/1 एकताम् 2/1 गतानि 2/3 ईक्षते III/1 पश्यति III/1 योगयुक्तात्मा 1/1 समाहित-अन्तःकरणः 1/1 सर्वत्र 0 सम-दर्शनः 1/1 सर्वेषु 7/3 ब्रह्म-आदि-स्थावर-अन्तेषु 7/3 विषमेषु 7/3 सर्व-भूतेषु 7/3 समम् 1/1 निर्विशेषम् 1/1 ब्रह्म-आत्म-एकत्व-विषयम् 1/1 दर्शनम् 1/1 ज्ञानम् 1/1 यस्य 6/1 सः 1/1 सर्वत्र 7/1 समदर्शनः 1/1

6th Chapter 28th Sloka


युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी विगतकल्मषः ।
सुखेन ब्रह्मसंस्पर्शमत्यन्तं सुखमश्नुते ॥६.२८॥

yuñjannevaṃ sadātmānaṃ yogī vigatakalmaṣaḥ |
sukhena brahmasaṃsparśamatyantaṃ sukhamaśnute ||6.28||

युञ्जन् 1/1 एवम् 0 सदा 0 आत्मानम् 2/1 योगी 1/1 विगतकल्मषः 1/1
सुखेन 3/1 ब्रह्मसंस्पर्शम् 2/1 अत्यन्तम् 2/1 सुखम् 2/1 अश्नुते III/1 ॥६.२८॥

·         युञ्जन् [yuñjan] = uniting = युञ्जत् m. + adj. to योगी 1/1
·         एवम् [evam] = in this manner = अव्ययम्
·         सदा [sadā] = always = अव्ययम्
·         आत्मानम् [ātmānam] = the mind = आत्मन् (m.) + कर्मणि to युञ्जन् 2/1
·         योगी [yogī] = the meditator = योगिन् m. + कर्तरि to अश्नुते 1/1
·         विगतकल्मषः[vigatakalmaṣaḥ] = one who is free from the conflicts born of adharma = विगतकल्मष m. + adj. to योगी 1/1
·         सुखेन [sukhena] = easily = सुख (n.) + प्रकृत्यादिगण 3/1
·         ब्रह्मसंस्पर्शम् [brahmasaṃsparśam] = (born of) contact with (recognition of) Brahman = ब्रह्मसंस्पर्श n. + adj. to सुखम् 2/1
·         अत्यन्तम् [atyantam] = absolute = अत्यन्त n. + adj. to सुखम् 2/1
·         सुखम् [sukham] = happiness = सुख (n.) + कर्मणि to अश्नुते 2/1
·         अश्नुते [aśnute] = gains = अश् (5A) to gain + लट्/कर्तरि/III/1

The meditator, free from the conflicts born of adharma always uniting the mind with the object of contemplation in this manner, easiy gains absolute happiness (born of) contact with (recognition of) Brahman.

Sentence 1:
The meditator (योगी 1/1), free from the conflicts born of adharma (विगतकल्मषः 1/1) always (सदा 0) uniting (युञ्जन् 1/1) the mind (आत्मानम् 2/1) with the object of contemplation in this manner (एवम् 0), easiy (सुखेन 3/1) gains (अश्नुते III/1) absolute (अत्यन्तम् 2/1) happiness (सुखम् 2/1) (born of) contact with (recognition of) Brahman (ब्रह्मसंस्पर्शम् 2/1).


युञ्जन् 1/1 एवम् 0 यथोक्तेन 3/1 क्रमेण 3/1 योगी 1/1 योग-अन्तराय-वर्जितः1/1 सदा 0 सर्वदा 0 आत्मानम् 2/1 विगत-कल्मषः 1/1 विगत-पापः 1/1, सुखेन 3/1 अनायासेन 3/1 ब्रह्म-संस्पर्शम् 2/1 ब्रह्मणा 3/1 परेण 3/1 संस्पर्शः 1/1 यस्य 6/1 तत् 2/1 ब्रह्मसंस्पर्शम् 2/1 सुखम् 2/1 अत्यन्तम् 2/1 अन्तम् 2/1 अतीत्य 0 वर्तते III/1 इति 0 अत्यन्तम् 2/1 उत्कृष्टम् 2/1 निरतिशयम् 2/1 अश्नुते III/1 व्याप्नोति III/1


Medha Michika's books on Sanskrit Grammar are available at: Amazon in your country.

Free download of PDF files are available at Arsha Avinashi Foundation.