नियतं कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्यकर्मणः ।
शरीरयात्रापि च ते न प्रसिद्ध्येदकर्मणः ॥३.८॥
niyataṃ kuru karma tvaṃ karma jyāyo hyakarmaṇaḥ |
śarīrayātrāpi ca te na prasiddhyedakarmaṇaḥ ||3.8||
नियतम् 2/1 कुरु II/1 कर्म 2/1 त्वम् 1/1 कर्म 1/1 ज्यायः 1/1 हि 0 अकर्मणः 5/1 ।
शरीरयात्रा 1/1 अपि 0 च 0 ते 6/1 न 0 प्रसिद्ध्येत् III/1 अकर्मणः 5/1 ॥३.८॥
· नियतम् [niyatam] = that is to be done = नियत (n.) + adj. to कर्म 2/1
· कुरु [kuru] = do = डुकृञ् करणे (8U) to do + लोट्/कर्तरि/II/1
· कर्म [karma] = action = कर्मन् (n.) + कर्मणि to कुरु 2/1
· त्वम् [tvam] = you = युष्मद् (pron. m.) + कर्तरि to कुरु 1/1
· कर्म [karma] = action = कर्मन् (n.) + कर्तरि to [भवति] 1/1
· ज्यायः [jyāyaḥ] = superior = ज्यायस् (n.) + adj. to कर्म 1/1
· हि [hi] = because = अव्ययम्
· अकर्मणः [akarmaṇaḥ] = inaction = अकर्मन् (n.) + विभक्ते 5/1
· शरीरयात्रा [śarīrayātrā] = maintenance of the body = शरीरयात्रा (f.) + कर्मणि to प्रसिद्ध्येत् 1/1
· अपि [api] = even = अव्ययम्
· च [ca] = and = अव्ययम्
· ते [te] = your = युष्मद् (pron. m.) + सम्बन्धे to शरीरयात्रा 6/1
· न [na] = not = अव्ययम्
· प्रसिद्ध्येत् [prasiddhyet] = become possible = प्र + सिध् संराद्धे (4P) to accomplish + विधिलिङ्/कर्तरि/III/1
· अकर्मणः [akarmaṇaḥ] = due to inaction = अकर्मन् (n.) + हेतौ 5/1
Do action that is to be done because action is superior to inaction. And due to inaction, even the maintenance of your body would not become possible.
Sentence1:
त्वम् 1/1 नियतम् 2/1 कर्म 2/1 कुरु II/1 हि 0 कर्म 1/1 ज्यायः 1/1 अकर्मणः 5/1 ।
Do (त्वम् 1/1 कुरु II/1) action (कर्म 2/1) that is to be done (नियतम् 2/1) because (हि 0) action (कर्म 1/1) is superior (ज्यायः 1/1) to inaction (अकर्मणः 5/1).
Sentence2:
शरीरयात्रा 1/1 अपि 0 च 0 ते 6/1 न 0 प्रसिद्ध्येत् III/1 अकर्मणः 5/1 ॥३.८॥
And (च 0) due to inaction (अकर्मणः 5/1), even (अपि 0) the maintenance of your body (ते 6/1 शरीरयात्रा 1/1) would not (न 0) become possible (प्रसिद्ध्येत् III/1).
यतः 0 एवम् 0 अतः 0 --
नियतम् 2/1 कुरु II/1 कर्म 2/1 त्वम् 1/1 कर्म 1/1 ज्यायः 1/1 हि 0 अकर्मणः 5/1 ।
शरीरयात्रा 1/1 अपि 0 च 0 ते 6/1 न 0 प्रसिद्ध्येत् III/1 अकर्मणः 5/1 ॥३.८॥
नियतम् 1/1 = नित्यम् 1/1 = शास्त्र-उपदिष्टम् 1/1, यः 1/1 यस्मिन् 7/1 कर्मणि 7/1 अधिकृतः 1/1 फलाय 4/1 च 0 अश्रुतम् 1/1 (नित्यकर्म) तत् 1/1 नियतम् 1/1 कर्म 1/1,
तत् 2/1 (कर्म 2/1) कुरु II/1 त्वम् 1/1 हे 0 अर्जुन 8/1, यतः 0 कर्म 1/1 ज्यायः 1/1 अधिकतरम् 1/1 फलतः 0, हि 0 यस्मात् 5/1 अकर्मणः 5/1 अकरणात् 5/1 अनारम्भात् 5/1 । कथम् 0? शरीरयात्रा 1/1 = शरीरस्थितिः 1/1 अपि 0 च 0 ते 6/1 तव 6/1 न 0 प्रसिध्येत् III/1 = प्रसिद्धिम् 2/1 न 0 गच्छेत् III/1 अकर्मणः H5/1 अकरणात् H5/1। अतः 0 दृष्टः 1/1 कर्माकर्मणोः 6/2 विशेषः 1/1 लोके 7/1 ॥
Medhaji, Namaste,
ReplyDeleteis प्रसिद्ध्येत् विधिलिङ् कर्तरि?
लटि तु प्रसिध्यति एव रूपम्
Please advise,
Paresh Dalal
11-14-2021
jupite@rediffmail.com
Namaste,
ReplyDeleteYes, you are right. I will correct it immediately.
Thank you for your message.
Om
The correction does not yet reflect विधिलिङ् here. It still says लट्.
ReplyDeleteप्रसिद्ध्येत् [prasiddhyet] = become possible = प्र + सिध् संराद्धे (4P) to accomplish + लट्/कर्तरि/III/1
Corrected. Thank you for your patience. Regards,
ReplyDelete