4th Chapter 40th Sloka

अज्ञश्चाश्रद्दधानश्च संशयात्मा विनश्यति ।

नायं लोकोऽस्ति न परो न सुखं संशयात्मनः ॥४.४०॥

ajñaścāśraddadhānaśca saṃśayātmā vinaśyati |

nāyaṃ loko:'sti na paro na sukhaṃ saṃśayātmanaḥ ||4.40||

अज्ञः ^1/1 च ⁰ अश्रद्दधानः ^1/1 च ⁰ संशयात्मा ^1/1 विनश्यति ^III/1 ।

न ⁰ अयम् ^1/1 लोकः ^1/1 अस्ति ^III/1 न ⁰ परः ^1/1 न ⁰ सुखम् ^1/1 संशयात्मनः ^6/1 ॥४.४०॥

·         अज्ञः [ajñaḥ] = one who has no discrimination = अज्ञ (m.) + 1/1

o   ज्ञानाति इति ज्ञः, न ज्ञः इति अज्ञः ।

·         च [ca] = and = अव्ययम्

·         अश्रद्दधानः [aśraddadhānaḥ] = one who has no faith = अश्रद्दधान (m.) + 1/1

o   नञ् + (श्रत् + धा + शानच्) ।

·         च [ca] = and = अव्ययम्

·         संशयात्मा [saṃśayātmā] = one who has a doubting mind= संशयात्मन् (m.) + 1/1

o   संशयः आत्मनि चित्ते यस्य सः संशयात्मा (176B) ।

·         विनश्यति [vinaśyati] = perishes = वि + नश् (4P) to perish + लट्/कर्तरि/III/1

·         न [na] = not = अव्ययम्

·         अयम् [ayam] = this = इदम् (pron. m.) + 1/1

·         लोकः [lokaḥ] = world = लोक (m.) + 1/1

·         अस्ति [asti] = there is = अस् (2P) to be + लट्/कर्तरि/III/1

·         न [na] = not = अव्ययम्

·         परः [paraḥ] = the world beyond = पर (pron. m.) + 1/1

·         न [na] = not = अव्ययम्

·         सुखम् [sukham] = happiness = सुख (n.) + 1/1

·         संशयात्मनः [saṃśayātmanaḥ] = for one who has a doubting mind= संशयात्मन् (m.) + 6/1

One who has no discrimination, and who has no faith, and one who has a doubting mind perishes. Because, for the one with a doubting mind, this world is no tthere, nor the world beyond, nor happiness.

Sentence 1:

अज्ञः ^1/1 च ⁰ अश्रद्दधानः ^1/1 संशयात्मा ^1/1 च ⁰ विनश्यति ^III/1 ।

One who has no discrimination (अज्ञः ^1/1), and (च ⁰) who has no faith (अश्रद्दधानः ^1/1), and (च ⁰) one who has a doubting mind (संशयात्मा ^1/1) perishes (विनश्यति ^III/1).

Sentence 2:

संशयात्मनः ^6/1 अयम् ^1/1 लोकः ^1/1 न ⁰ अस्ति ^III/1 परः ^1/1 न ⁰ सुखम् ^1/1 न ⁰ ॥४.४०॥

Because, for the one with a doubting mind (संशयात्मनः ^6/1), this (अयम् ^1/1) world (लोकः ^1/1) is not (न ⁰) there (अस्ति ^III/1), nor (न ⁰) the world beyond (परः ^1/1), nor (न ⁰) happiness (सुखम् ^1/1).

अत्र ⁰ संशयः ^1/1 न ⁰ कर्तव्यः ^1/1, पापिष्ठः ^1/1 हि ⁰ संशयः ^1/1; कथम् ⁰ इति ⁰ उच्यते ^III/1 –

अज्ञः ^1/1 च ⁰ अनात्मज्ञः ^1/1 च ⁰ अश्रद्दधानः ^1/1 च ⁰ गुरु-वाक्य-शास्त्रेषु ^7/3 अविश्वासवान् ^1/1 च ⁰ संशयात्मा ^1/1 च ⁰ संशयचित्तः ^1/1 च ⁰ विनश्यति ^III/1 । अज्ञ-अश्रद्दधानौ ^1/2 यद्यपि ⁰ विनश्यतः ^III/2, न ⁰ तथा ⁰ यथा ⁰ संशयात्मा ^1/1। संशयात्मा ^1/1 तु ⁰ पापिष्ठः ^1/1 सर्वेषाम् ^6/3। कथम् ⁰? न ⁰ अयम् ^1/1 साधारणः ^1/1 अपि ⁰ लोकः ^1/1 अस्ति ^III/1 । तथा ⁰ न ⁰ परः ^1/1 लोकः ^1/1। न ⁰ सुखम् ^1/1, तत्र ⁰ अपि ⁰ संशय-उत्पत्तेः ^5/1 संशयात्मनः ^6/1 संशयचित्तस्य ^6/1। तस्मात् ^5/1 संशयः ^1/1 न ⁰ कर्तव्यः ^1/1॥