2nd Chapter 23rd Sloka

नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणि नैनं दहति पावकः ।

न चैनं क्लेदयन्त्यापो न शोषयति मारुतः॥२.२३॥

nainaṃ chindanti śastrāṇi nainaṃ dahati pāvakaḥ |

na cainaṃ kledayantyāpo na śoṣayati mārutaḥ||2.23||

न ⁰ एनम् ^2/1 छिन्दन्ति ^III/3 शस्त्राणि ^1/3 न ⁰ एनम् ^2/1 दहति ^III/1 पावकः ^1/1 ।

न ⁰ च ⁰ एनम् ^2/1 क्लेदयन्ति ^III/3 आपः ^1/3 न ⁰ शोषयति ^III/1 मारुतः ^1/1॥२.२३॥

·         न [na] = do not = अव्ययम्

·         एनम् [enam] = this [ātmā] = इदम् (pron. m.) + 2/1

·         छिन्दन्ति [chindanti] = cut = छिद् (7U) to cut + लट्/कर्तरि/III/3

·         शस्त्राणि [śastrāṇi] = the weapons = शस्त्र (n.) + 1/3

·         न [na] = do not = अव्ययम्

·         एनम् [enam] = this [ātmā] = इदम् (pron. m.) + 2/1

·         दहति [dahati] = burn = दह् (1P) to burn + लट्/कर्तरि/III/1

·         पावकः [pāvakaḥ] = fire = पावक (m.) + 1/1

·         न [na] = do not = अव्ययम्

·         च [ca] = and = अव्ययम्

·         एनम् [enam] = this [ātmā] = इदम् (pron. m.) + 2/1

·         क्लेदयन्ति [kledayanti] = drown = क्लिद् to become wet + णिच् + लट्/कर्तरि/III/3

·         आपः [āpaḥ] = water = अप् (f.) + 1/3

·         न [na] = do not = अव्ययम्

·         शोषयति [śoṣayati] = burn = शुष् + णिच् to make dry + लट्/कर्तरि/III/1

·         मारुतः [mārutaḥ] = wind = मारुत (m.) + 1/1

Sentence 1:

शस्त्राणि ^1/3 एनम् ^2/1 [आत्मानम् ^2/1] न ⁰ छिन्दन्ति ^III/3

The weapons (शस्त्राणि ^1/3) do not (न ⁰) cut (छिन्दन्ति ^III/3) this (एनम् ^2/1) [ātmā].

Sentence 2:

पावकः ^1/1 एनम् ^2/1 न ⁰ दहति ^III/1 ।

The fire (पावकः ^1/1) does not (न ⁰) burn (दहति ^III/1) this (एनम् ^2/1) [ātmā].

Sentence 3:

आपः ^1/3 च ⁰ एनम् ^2/1 न ⁰ क्लेदयन्ति ^III/3

And (च ⁰) the water (आपः ^1/3) does not (न ⁰) drown (क्लेदयन्ति ^III/3) this (एनम् ^2/1) [ātmā].

Sentence 4:

मारुतः ^1/1 [एनम् ^2/1 आत्मानम् ^2/1] न ⁰ शोषयति ^III/1 ॥२.२३॥

The wind (मारुतः ^1/1) does not (न ⁰) dry (शोषयति ^III/1) [this ātmā].

कस्मात् ^5/1 अविक्रियः ^1/1 एव ⁰ इति ⁰, आह ^III/1 –

एनम् ^2/1 प्रकृतम् ^2/1 देहिनम् ^2/1 न ⁰ छिन्दन्ति ^III/3 शस्त्राणि ^1/3, निरवयवत्वात् ^5/1 न ⁰ अवयव-विभागम् ^2/1 कुर्वन्ति ^III/3 । शस्त्राणि ^1/3 अस्य-आदीनि ^1/3 । तथा ⁰ न ⁰ एनम् ^2/1 दहति ^III/1 पावकः ^1/1, अग्निः ^1/1 अपि ⁰ न ⁰ भस्मीकरोति ^III/1 । तथा ⁰ न ⁰ च ⁰ एनम् ^2/1 क्लेदयन्ति ^III/3 आपः ^1/3 । अपाम् ^6/3 हि ⁰ सावयवस्य ^6/1 वस्तुनः ^6/1 आर्द्री-भाव-करणेन ^3/1 अवयव-विश्लेष-आपादने ^7/1 सामर्थ्यम् ^1/1 । तत् ^1/1 न ⁰ निरवयवे ^7/1 आत्मनि ^7/1 संभवति ^III/1। तथा ⁰ स्नेहवत् ^1/1 द्रव्यम् ^1/1 स्नेह-शोषणेन ^3/1 नाशयति ^III/1 वायुः ^1/1 । एनम् ^2/1 तु ⁰ आत्माम् ^2/1 न ⁰ शोषयति ^III/1 मारुतः ^1/1 अपि ⁰॥