Friday, December 18, 2015

Dhyana-sloka 7



पाराशर्यवचःसरोजममलं गीतार्थगन्धोत्कटं
नानाख्यानककेसरं हरिकथासम्बोधनाबोधितम् ।
लोके सज्जनषट्पदैरहरहः पेपीयमानं मुदा
भूयाद्भारतपङ्कजं कलिमलप्रध्वंसि नः श्रेयसे ॥७॥

pārāśaryavacaḥsarojamamalaṃ gītārthagandhotkaṭaṃ
nānākhyānakakesaraṃ harikathāsambodhanābodhitam |
loke sajjanaṣaṭ-padairaharahaḥ pepīyamānaṃ mudā
bhūyādbhāratapaṅkajaṃ kalimalapradhvaṃsi naḥ śreyase ||7||


पाराशर्यवचःसरोजम् 1/1 अमलम् 1/1 गीतार्थगन्धोत्कटम् 1/1
नानाख्यानककेसरम् 1/1 हरिकथासम्बोधनाबोधितम् 1/1
लोके 7/1 सज्जनषट्पदैः 3/3 अहरहः 0 पेपीयमानम् 1/1 मुदा 0
भूयात् III/1 भारतपङ्कजम् 1/1 कलिमलप्रध्वंसि 1/1 नः 6/3 श्रेयसे 4/1 ॥७॥


·         पाराशर्यवचःसरोजम् [pārāśaryavacaḥsarojam] = born of the waters of the words of the son of Parāśara (Vyāsa) = पाराशर्यवचःसरोज (n.) + adj. to भारतपङ्कजम् 1/1
o   पराशरस्य अपत्यं पुमान् पाराशर्यः, व्यासः।
o   पाराशर्यस्य वचांसि पाराशर्यवचांसि (6T)
o   सरसि जायते इति सरोजम् (UT)
o   पाराशर्यवचांसि एव सरोजं पाराशर्यवचःसरोजम् (KT)
·         अमलम्  [amalam] = spotless = अमल (n.) + adj. to भारतपङ्कजम् 1/1
o   मलं न विद्यते यस्मिन् तत् अमलम् (NB)
·         गीतार्थगन्धोत्कटम्  [gītārthagandhotkaṭam] = having the meaning of the Gītā as its sweet fragrance = गीतार्थगन्धोत्कट  (n.) + adj. to भारतपङ्कजम् 1/1
o   गीतानाम् अर्थः गीतार्थः (6T)
o   गीतार्थः एव गन्धः गीतार्थगन्धः (KT)
o   गीतार्थगन्धेन उत्कटं गीतार्थगन्धोत्कटम्  (3T)
·         नानाख्यानककेसरम् [nānākhyānakakesaram] = with its many stories as stamens = नानाख्यानककेसर (n.) + adj. to भारतपङ्कजम् 1/1
o   नाना आख्यानकानि केसराणि यस्य तत् नानाख्यानककेसरम्
·         हरिकथासम्बोधनाबोधितम् [harikathāsambodhanābodhitam] = fully opened by the revealing stories of the Lord, Hari = हरिकथासम्बोधनाबोधित (n.) + adj. to भारतपङ्कजम् 1/1
o   हरेः कथा हरिकथा (6T)
o   हरिकथायाः सम्बोधनं हरिकथासम्बोधनम् (6T)
o   हरिकथासम्बोधनेन आबोधितम् हरिकथासम्बोधनाबोधितम् (3T)
·         लोके [loke] = in the world = लोक (m.) + अधिकरणे 7/1
·         सज्जनषट्पदैः [sajjanaṣaṭpadaiḥ] = by the honey bees who are the right thinking people = सज्जनषट्पद (m.) + कर्तरि to पेपीयमानम् 3/3
o   सन्तः जनाः सज्जनाः (KT)
o   षट् पदानि येषां ते षट्पदाः (116B)
o   सज्जनाः एव षट्पदाः सज्जनषट्पदाः (KT) तैः।
·         अहरहः [aharahaḥ] = day and night = अव्ययम्
·         पेपीयमानम् [pepīyamānam] = relished = पेपीयमान (n.) + adj. to भारतपङ्कजम् 1/1
o   पा + यङ् + शानच् (लट्/कर्मणि)
·         मुदा [mudā] = with joy = अव्ययम्
·         भूयात् [bhūyāt] = may it be = भू सत्तायाम् (1P) to be + आशीर्लिङ्/कर्तरि/III/1
·         भारतपङ्कजम् [bhāratapaṅkajam] = lotus of Mahābhāratha= भारतपङ्कज (n.) + 1/1
o   महाभारतम् एव पङ्कजम् इति भारतपङ्कजम् ।
·         कलिमलप्रध्वंसि [kalimalapradhvaṃsi] = one who destroys the blemishes of Kali-yuga = कलिमलप्रध्वंसिन् (n.) + adj. to भारतपङ्कजम् 1/1
o   कलेः मलं कलिमलम् (6T)
o   प्र + ध्वंस् + णिनि = प्रध्वंसिन् ।
o   कलिमलस्य प्रध्वंसि कलिमलप्रध्वंसि (6T)
·         नः [naḥ] = our = अस्मद् (pron. m.) + 6/3
·         श्रेयसे [śreyase] = for our good = श्रेयस् (n) + 4/1

May the spotless lotus, Mahābhāratha, born of the waters of the words of the son of Parāśara (Vyāsa), having the meaning of the Gītā as its sweet fragrance, with its many stories as stamens, fully opened by the revealing stories of the Lord, Hari, relished happily day after day by the honey bees who are the right thinking people of the world, (this lotus of Mahābhāratha) which destroys the blemishes of Kali-yuga, may it be for our good.


Sentence 1:
अमलम् 1/1 पाराशर्यवचःसरोजम् 1/1 गीतार्थगन्धोत्कटम् 1/1
नानाख्यानककेसरम् 1/1 हरिकथासम्बोधनाबोधितम् 1/1
लोके 7/1 सज्जनषट्पदैः 3/3 मुदा 0 अहरहः 0 पेपीयमानम् 1/1
कलिमलप्रध्वंसि 1/1 भारतपङ्कजम् 1/1 नः 6/3 श्रेयसे 4/1 भूयात् III/1 ॥७॥

May the spotless (अमलम् 1/1) lotus, Mahābhāratha (भारतपङ्कजम् 1/1), born of the waters of the words of the son of Parāśara (Vyāsa) (पाराशर्यवचःसरोजम् 1/1), having the meaning of the Gītā as its sweet fragrance (गीतार्थगन्धोत्कटम् 1/1), with its many stories as stamens (नानाख्यानककेसरम् 1/1), fully opened by the revealing stories of the Lord, Hari (), relished (पेपीयमानम् 1/1) happily (मुदा 0) day after day (अहरहः 0) by the honey bees who are the right thinking people (सज्जनषट्पदैः 3/3) of the world (लोके 7/1), (this lotus of Mahābhāratha) which destroys the blemishes of Kali-yuga (कलिमलप्रध्वंसि 1/1), may it be (भूयात् III/1) for our (नः 6/3) good (श्रेयसे 4/1).

No comments:

Post a Comment

Please use this form to report typos, make suggestions, ask questions on grammatical points.
For English translation, interpretation, etc. Please refer to Bhagavad Gita Home Study Course.
Please note that this website is meant for grammar.
Thank you.

Medha Michika's books on Sanskrit Grammar are available at: Amazon in your country.

Free download of PDF files are available at Arsha Avinashi Foundation.