9th Chapter 9th Sloka

न च मां तानि कर्माणि निबध्नन्ति धनञ्जय ।

उदासीनवदासीनमसक्तं तेषु कर्मसु ॥ ९.९ ॥

 

na ca māṃ tāni karmāṇi nibadhnanti dhanañjaya |

udāsīnavadāsīnamasaktaṃ teṣu karmasu || 9.9 ||

 

न ⁰ च ⁰ माम् ^2/1 तानि ^1/3 कर्माणि ^1/3 निबध्नन्ति ^III/3 धनञ्जय ^S/1 ।

उदासीनवत् ⁰ असीनम् ^2/1 असक्तम् ^2/1 तेषु ^7/3 कर्मसु ^7/3 ॥ ९.९ ॥

 

·       न [na] = do not = अव्ययम्

·       च [ca] = and = अव्ययम्

·       माम् [mām] = me = अस्मद् m. + कर्मणि to निबध्नन्ति 2/1

·       तानि [tāni] = these = तद् n. + adj. कर्माणि to 1/3

·       कर्माणि [karmāṇi] = karmas = कर्मन् (n.) + कर्तरि to निबध्नन्ति 1/3

·       निबध्नन्ति [nibadhnanti] = bind = नि + बन्ध् (9P) to bind + लट्/कर्तरि/III/3

o   6.4.24 अनिदितां हल उपधायाः क्ङिति ।

·       धनञ्जय [dhanañjaya] = Dhanañjaya = धनञ्जय (m.) + सम्बोधने 1/1

·       उदासीनवत् [udāsīnavat] = as though indifferent = अव्ययम्

·       असीनम् [asīnam] = seated = असीन m. + adj. to माम् 2/1

·       असक्तम् [asaktam] = unconnected = असक्त m. + adj. to माम् 2/1

·       तेषु [teṣu] = with reference to these = तद् n. + adj. to कर्मसु 7/3

·       कर्मसु [karmasu] = karmas = कर्मन् (n.) + अधिकरणे 7/3

 

 

Dhanañjaya! These karmas do not bind me who is seated as though indifferent, who is unconnected with reference to these karmas.

 

Sentence 1:

न ⁰ च ⁰ तानि ^1/3 कर्माणि ^1/3 उदासीनवत् ⁰ असीनम् ^2/1 तेषु ^7/3 कर्मसु ^7/3 असक्तम् ^2/1 माम् ^2/1 निबध्नन्ति ^III/3 धनञ्जय ^S/1 ॥ ९.९ ॥

Dhanañjaya (धनञ्जय ^S/1)! These (तानि ^1/3) karmas (कर्माणि ^1/3) do not (न ⁰ च ⁰) bind (निबध्नन्ति ^III/3) me (माम् ^2/1) who is seated (असीनम् ^2/1) as though indifferent (उदासीनवत् ⁰), who is unconnected (असक्तम् ^2/1) with reference to these (तेषु ^7/3) karmas (कर्मसु ^7/3).

 

 

तर्हि तस्य ते परमेश्वरस्य, भूतग्रामम् इमं विषमं विदधतः, तन्निमित्ताभ्यां धर्माधर्माभ्यां सम्बन्धः स्यादिति, इदम् आह भगवान् —

न च माम् ईश्वरं तानि भूतग्रामस्य विषमसर्गनिमित्तानि कर्माणि निबध्नन्ति धनञ्जय । तत्र कर्मणां असम्बन्धित्वे कारणमाह — उदासीनवत् आसीनं यथा उदासीनः उपेक्षकः कश्चित् तद्वत् आसीनम् , आत्मनः अविक्रियत्वात् , असक्तं फलासङ्गरहितम् , अभिमानवर्जितम् ‘अहं करोमि’ इति तेषु कर्मसु । अतः अन्यस्यापि कर्तृत्वाभिमानाभावः फलासङ्गाभावश्च असम्बन्धकारणम् , अन्यथा कर्मभिः बध्यते मूढः कोशकारवत् इत्यभिप्रायः ॥ ९ ॥