6th Chapter 32nd Sloka

आत्मौपम्येन सर्वत्र समं पश्यति योऽर्जुन ।

सुखं वा यदि वा दुःखं स योगी परमो मतः ॥६.३२॥

ātmaupamyena sarvatra samaṃ paśyati yo'rjuna |

sukhaṃ vā yadi vā duḥkhaṃ sa yogī paramo mataḥ ||6.32||

आत्मौपम्येन ^3/1 सर्वत्र ⁰ समम् ^2/1 पश्यति ^III/1 यः ^1/1 अर्जुन ^S/1 ।

सुखम् ^2/1 वा ⁰ यदि ⁰ वा ⁰ दुःखम् ^2/1 सः ^1/1 योगी ^1/1 परमः ^1/1 मतः ^1/1 ॥६.३२॥

·         आत्मौपम्येन [ātmaupamyena] = taking oneself as an example = आत्मौपम्य (n.) + 3/1

·         सर्वत्र [sarvatra] = in every situation = अव्ययम्

·         समम् [samam] = the same = सम n. + O.C. to सुखम् and दुःखम् 2/1

·         पश्यति [paśyati] = sees = दृश् + लट्/कर्तरि/III/1

·         यः [yaḥ] = the one who = यद् m. + कर्तरि to पश्यति 1/1

·         अर्जुन [arjuna] = O! Arjuna! = सम्बोधने 1/1

·         सुखम् [sukham] = pleasure = सुख (n.) + कर्मणि to पश्यति 2/1

·         वा [vā] = or = अव्ययम्

·         यदि [yadi] = even if = अव्ययम्

·         वा [vā] = or = अव्ययम्

·         दुःखम् [duḥkham] = pain = दुःख (n.) + कर्मणि to पश्यति 2/1

·         सः [saḥ] = he = तद् m. + adj. to योगी 1/1

·         योगी [yogī] = yogī = योगिन् m. + कर्तरि to (भवति) 1/1

·         परमः [paramaḥ] = the most exalted = परम m. + adj. to मतः 1/1

·         मतः [mataḥ] = considered = मत m. + S.C. to योगी 1/1

The one who, taking oneself as an example (basis) in all situations, sees either pleasure or pain as the same, that yogī, Arjuna! is regarded as the most exalted.

Sentence 1:

The one who (यः ^1/1), taking oneself as an example (basis) (आत्मौपम्येन ^3/1) in all situations (सर्वत्र ⁰), sees (पश्यति ^III/1) either (यदि ⁰ वा ⁰) pleasure (सुखम् ^2/1) or (वा ⁰) pain (दुःखम् ^2/1) as the same (समम् ^2/1), that (सः ^1/1) yogī (योगी ^1/1), Arjuna! (अर्जुन ^S/1) is regarded (मतः ^1/1) as the most exalted (परमः ^1/1).

किञ्च ⁰ अन्यत् ^1/1 –

आत्मौपम्येन ^3/1 आत्मा ^1/1 स्वयम् ⁰ एव ⁰ [उपमीयते ^III/1 अनया ^3/1 इति ⁰ उपमा ^1/1, तस्याः ^6/1 उपमायाः ^6/1 भावः ^1/1 औपम्यम् ^1/1] तेन ^3/1 आत्मौपम्येन ^3/1, सर्वत्र ⁰ सर्वभूतेषु ^7/3 समम् ^2/1 तुल्यम् ^2/1 पश्यति ^III/1 यः ^1/1 अर्जुन ^S/1 । सः ^1/1 च ⁰ किम् ^2/1 समम् ^2/1 पश्यति ^III/1 इति ⁰ उच्यते ^III/1 – यथा ⁰ मम ^6/1 सुखम् ^1/1 इष्टम् ^1/1 तथा ⁰ सर्व-प्राणिनाम् ^6/3 सुखम् ^1/1 अनुकूलम् ^1/1। वा-शब्दः ^1/1 च-अर्थे ^7/1। यदि ⁰ वा ⁰ यत् ^1/1 च ⁰ दुःखम् ^1/1 मम ^6/1 प्रतिकूलम् ^6/1 अनिष्टम् ^1/1 यथा ⁰ तथा ⁰ सर्व-प्राणिनाम् ^6/3 दुःखम् ^1/1 अनिष्टम् ^1/1 प्रतिकूलम् ^1/1 इति ⁰ एवम् ⁰ आत्मौपम्येन ^3/1 सुख-दुःखे ^2/2 अनुकूल-प्रतिकूले ^2/2 तुल्यतया ^3/1 सर्वभूतेषु ^7/3 समम् ^2/1 पश्यति ^III/1, न ⁰ कस्यचित् ^6/1 प्रतिकूलम् ^2/1 आचरति ^III/1, अहिंसकः ^1/1 इत्यर्थः ^1/1। यः ^1/1 एवम् ⁰ अहिंसकः ^1/1 सम्यग्-दर्शन-निष्ठः ^1/1 सः ^1/1 योगी ^1/1 परमः ^1/1 उत्कृष्टः ^1/1 मतः ^1/1 अभिप्रेतः ^1/1 सर्वयोगिनाम् ^6/3 मध्ये ^7/1॥