7th Chapter 7th Sloka

मत्तः परतरं नान्यत् किञ्चिदस्ति धनञ्जय ।

मयि सर्वमिदं प्रोतं सूत्रे मणिगणा इव ॥७.७॥

mattaḥ parataraṃ nānyat kiñcidasti dhanañjaya |

mayi sarvamidaṃ protaṃ sūtre maṇigaṇā iva ||7.7||

[पदच्छेदः]

मत्तः ⁰ परतरम् ^1/1 न ⁰ अन्यत् ^1/1 किञ्चित् ⁰ अस्ति ^III/1 धनञ्जय ^S/1 ।

मयि ^7/1 सर्वम् ^1/1 इदम् ^1/1 प्रोतम् ^1/1 सूत्रे ^7/1 मणिगणाः ^1/3 इव ⁰ ॥७.७॥

[अन्वयः]

धनञ्जय ^S/1 मत्तः ^{0 (5/1)} अन्यत् ^1/1 परतरम् ^1/1 किञ्चित् ⁰ न ⁰ अस्ति ^III/1 ।

इदम् ^1/1 सर्वम् ^1/1 मयि ^7/1 प्रोतम् ^1/1 मणिगणाः ^1/3 सूत्रे ^7/1 इव ⁰ ॥७.७॥

·       मत्तः [mattaḥ] = to me = अव्ययम्

अस्मद् + तस् (in the sense of 5^th case)

·       परतरम् [parataram] = superior = परतर n. + कर्तरि to अस्ति 1/1

·       न [na] = not = अव्ययम्

·       अन्यत् [anyat] = other = अन्य n. + adj. to परतरम् 1/1

·       किञ्चित् [kiñcit] = anything = अव्ययम्

·       अस्ति [asti] = there is = अस् (2P) to be + लट्/कर्तरि/III/1

·       धनञ्जय [dhanañjaya] = Dhanañjaya = धनञ्जय (m.) + सम्बोधने 1/1

·       मयि [mayi] = in me = अस्मद् m. + अधिकरणे 7/1

·       सर्वम् [sarvam] = all = सर्व n. + adj. to इदम् 1/1

·       इदम् [idam] = this = इदम् n. + कर्तरि to (भवति) 1/1

·       प्रोतम् [protam] = is woven = प्रोत n. + S.C. to इदम् 1/1

·       सूत्रे [sūtre] = in the string = सूत्र (n.) + अधिकरणे 7/1

·       मणिगणाः [maṇigaṇāḥ] = groups of beads = मणिगण (m.) + कर्तरि to (भवन्ति) 1/3

·       इव [iva] = like = अव्ययम्

Dhanañjaya! There is no other cause superior to me. All this is woven (has its being) in me, like the beads in a string.

Sentence 1:

Dhanañjaya (धनञ्जय ^S/1)! There is (अस्ति ^III/1) no (किञ्चित् ⁰ न ⁰) other (अन्यत् ^1/1) cause superior (परतरम् ^1/1) to me (मत्तः ⁰).

Sentence 2:

All (सर्वम् ^1/1) this (इदम् ^1/1) is woven (प्रोतम् ^1/1) (has its being) in me (मयि ^7/1), like (इव ⁰) the beads (मणिगणाः ^1/3) in a string (सूत्रे ^7/1).

यतः तस्मात् –

मत्तः ⁰ परमेश्वरात् ^5/1 परतरम् ^1/1 अन्यत् ^1/1 कारण-अन्तरम् ^1/1 किञ्चित् ⁰ न ⁰ अस्ति ^III/1 न ⁰ विद्यते ^III/1, अहम् ^1/1 एव ⁰ जगत्-कारणम् ^1/1 इत्यर्थः ^1/1, हे धनञ्जय ^S/1 । यस्मात् ^5/1 एवम् ⁰ तस्मात् ^5/1 मयि ^7/1 परमेश्वरे ^7/1 सर्वाणि ^1/3 भूतानि ^1/3 सर्वम् ^1/1 इदम् ^1/1 जगत् ^1/1 प्रोतम् ^1/1 अनुस्यूतम् ^1/1 अनुगतम् ^1/1 अनुविद्धम् ^1/1 ग्रथितम् ^1/1 इत्यर्थः ^1/1, दीर्घ-तन्तुषु ^7/3 पटवत् ⁰, सूत्रे ^7/1 च ⁰ मणिगणाः ^1/3 इव ⁰ ॥