2nd Chapter 57th Sloka

यः सर्वत्रानभिस्नेहस्तत्तत्प्राप्य शुभाशुभम् ।

नाभिनन्दति न द्वेष्टि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥२.५७॥

yaḥ sarvatrānabhisnehastattatprāpya śubhāśubham |

nābhinandati na dveṣṭi tasya prajñā pratiṣṭhitā ||2.57||

यः ^1/1 सर्वत्र ⁰ अनभिस्नेहः ^1/1 तत् ^2/1 तत् ^2/1 प्राप्य ⁰ शुभाशुभम् ^2/1 ।

न ⁰ अभिनन्दति ^III/1 न ⁰ द्वेष्टि ^III/1 तस्य ^6/1 प्रज्ञा ^1/1 प्रतिष्ठिता ^1/1 ॥२.५७॥

·         यः [yaḥ] = one who = यद् (pron. m.) +  1/1

·         सर्वत्र [sarvatra] = in all situations= अव्ययम्

·         अनभिस्नेहः [unattached] = one who is not affected= अनभिस्नेह (m.) +  1/1

o   न (not) अभिस्नेहः (possesively attached) इति अनभिस्नेहः (NT)

·         तत् [tat] = in pleasures = तद् (n.) + 2/1

·         प्राप्य [prāpya] = having gained = अव्ययम्

o   प्र + आप् + ल्यप्

·         शुभाशुभम् [śubhāśubham] = pleasant and unpleasant  = शुभाशुभ (n.) +  2/1

o   शुभं (pleasant) च अशुभं (unpleasant) शुभाशुभम् । (pleasant and unpleasant ) SD

·         न [na] = does not = अव्ययम्

·         अभिनन्दति [abhinandati] = rejoice = अभि + नन्द् + लट्/कर्तरि/III/1

·         न [na] = does not = अव्ययम्

·         द्वेष्टि [dveṣṭi] = hate = द्विष् + लट्/कर्तरि/III/1

·         तस्य [tasya] = his = तद् (pron. m.) + 6/1

·         प्रज्ञा [prajñā] = knowledge  = प्रज्ञा (pron. m.) +  1/1

·         प्रतिष्ठिता [pratiṣṭhitā] = well-established= प्रतिष्ठिता (pron. m.) +  1/1

o   प्रति + स्था to abide + क्त + टाप्

o   ष्ठा गतिनिवृत्तौ

स्ठा       6.1.64 धात्वादेः षः सः ।

स्था       निमित्तापाये नैमित्तास्याप्यपायः ।

स्था + क्त            3.2.102 निष्ठा । ~ भूते

स्थ् इ + त           7.4.40 द्यतिस्यतिमास्थामित् ति किति ।

स्थित + टाप्       4.1.4 अजाद्यतष्टाप् । ~ स्त्रियाम्

प्रति + स्थिता      2.2.18 कुगतिप्रादयः । ~ तत्पुरुषः समासः

प्रति + ष् थिता     8.3.65 उपसर्गात् सुनोतिसुवतिस्यतिस्तौतिस्तोभति-स्थासेनयसेधसिचसञ्जस्वञ्जाम् । ~ अपदान्तस्य मूर्धन्यः सः इण्कोः

प्रति + ष्ठिता        8.4.41 ष्टुना ष्टुः । ~ स्तोः

For the one who is unattached in all situations,  who does neither rejoices on gaining the pleasant and nor hates the unpleasant, his knowledge is well-established.

Sentence 1 (यद्-close):

यः ^1/1 सर्वत्र ⁰ अनभिस्नेहः ^1/1 तत् ^2/1 तत् ^2/1 प्राप्य ⁰ शुभाशुभम् ^2/1 । न ⁰ अभिनन्दति ^III/1 न ⁰ द्वेष्टि ^III/1

The one (यः ^1/1) who is without attachment (अनभिस्नेहः ^1/1) in all situations (सर्वत्र ⁰), gaining (प्राप्य ⁰) whatever (तत् ^2/1 तत् ^2/1) pleasure and pain (शुभाशुभम् ^2/1), neither (न ⁰) rejoices (अभिनन्दति ^III/1) nor (न ⁰) hates (द्वेष्टि ^III/1),

Sentence 2 (तद्-close):

तस्य ^6/1 प्रज्ञा ^1/1 प्रतिष्ठिता ^1/1 ॥२.५७॥

His (तस्य ^6/1) knowledge (प्रज्ञा ^1/1) is well established (प्रतिष्ठिता ^1/1).

किञ्च --

यः सर्वत्रानभिस्नेहस्तत्तत्प्राप्य शुभाशुभम्।

नाभिनन्दति न द्वेष्टि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता।।2.57।।

यः ^1/1 मुनिः ^1/1 सर्वत्र ⁰ देह-जीवित-आदिषु ^V7/3 अपि ⁰ अनभिस्नेहः ^1/1 अभिस्नेह-वर्जितः ^1/1 तत् ^2/1 तत् ^2/1 प्राप्य ⁰ शुभाशुभं ^2/1 तत् ^2/1 तत् ^2/1 शुभं ^2/1 अशुभं ^2/1 वा ⁰ लब्ध्वा ⁰ न ⁰ अभिनन्दति ^III/1 न ⁰ द्वेष्टि ^III/1 शुभं ^2/1 प्राप्य ⁰ न ⁰ तुष्यति ^III/1 न ⁰ हृष्यति ^III/1, अशुभं ^2/1 च ⁰ प्राप्य ⁰ न ⁰ द्वेष्टि ^III/1 इत्यर्थः ^1/1। तस्य ^6/1 एवं ⁰ हर्ष-विषाद-वर्जितस्य ^6/1 विवेक-जा ^1/1 प्रज्ञा ^1/1 प्रतिष्ठिता ^1/1 भवति ^III/1।।