यथा दीपो निवातस्थो नेङ्गते सोपमा स्मृता ।
योगिनो यतचित्तस्य युञ्जतो योगमात्मनः ॥६.१९॥
yathā dīpo nivātastho neṅgate sopamā smṛtā |
yogino yatacittasya yuñjato yogamātmanaḥ ||6.19||
यथा 0 दीपः 1/1 निवातस्थः 1/1 न 0 इङ्गते III/1 सा 1/1 उपमा 1/1 स्मृता 1/1 ।
योगिनः 6/1 यतचित्तस्य 6/1 युञ्जतः 6/1 योगम् 2/1 आत्मनः
6/1 ॥६.१९॥
·
यथा [yathā] =
just as = अव्ययम्
·
दीपः [dīpaḥ] =
lamp = दीप (m.) + 1/1
·
निवातस्थः [nivātasthaḥ] = protected from the wind = निवातस्थ + adj. to दीपः 1/1
·
न [na] =
does not = अव्ययम्
·
इङ्गते [iṅgate]
= tremble = इङ्ग् (1U) to shake + लट्/कर्तरि/III/1
·
सा [sā] = this = तद् f. + adj. to उपमा 1/1
·
उपमा
[upamā] = illustration = उपमा (f.) + 1/1
·
स्मृता [smṛtā] =
is cited = स्मृता + S.C. to उपमा 1/1
·
योगिनः [yoginaḥ]
= of the meditator = योगिन् m. + सम्बन्धे to यतचित्तस्य 6/1
·
यतचित्तस्य [yatacittasya] = for the composed mind = यतचित्त m. + सम्बन्धे to उपमा 6/1
यतं चित्तं यतचित्तम् (KT); or, यतं चित्तं
यस्य सः (116B) (In this case, this is समानाधिकरण to योगिनः and युञ्जतः.
·
युञ्जतः [yuñjataḥ]
= of one who practices = युञ्जत् m. + सम्बन्धे to यतचित्तस्य 6/1
·
योगम् [yogam] = contemplation = योग (m.) + कर्मणि to युञ्जतः
2/1
·
आत्मनः
[ātmanaḥ] = of the self = आत्मन् (m.) + सम्बन्धे to योगम् 6/1
Just as a lamp, protected form the wind,
does not tremble. This illustration is cited for the composed mind of the
meditator who practices contemplatoin of the self.
Sentence 1:
निवातस्थः 1/1 दीपः 1/1 यथा 0 न 0 इङ्गते III/1, सा 1/1 आत्मनः 6/1 योगम् 2/1 युञ्जतः
6/1 योगिनः 6/1 यतचित्तस्य 6/1 उपमा 1/1 स्मृता 1/1 ॥६.१९॥
Just as (यथा 0) a lamp
(दीपः 1/1), protected form the wind
(निवातस्थः 1/1), does not (न 0) tremble
(इङ्गते III/1). This (सा 1/1) illustration (उपमा 1/1) is cited (स्मृता 1/1) for the composed
mind (यतचित्तस्य 6/1) of the meditator (योगिनः 6/1) who practices (युञ्जतः 6/1) contemplatoin (योगम् 2/1) of the self (आत्मनः 6/1).
(In this अन्वय, यतचित्त is
KT, and युञ्जत् and योगिन् are in सम्बन्धेषष्ठी to यतचित्त.)
तस्य 6/1 योगिनः 6/1 समाहितम् 1/1 यत् 1/1 चित्तम् 1/1 तस्य 6/1 उपमा 1/1 उच्यते III/1 --
यथा 0 दीपः 1/1 प्रदीपः 1/1 निवातस्थः 1/1 निवाते 7/1 वातवर्जिते 7/1 देशे 7/1 स्थितः 1/1 न 0 इङ्गते III/1 न 0 चलति III/1, सा 1/1 उपमा 1/1 उपमीयते III/1 अनया 3/1 इति 0 उपमा 1/1 योगज्ञैः 3/3 चित्तप्रचारदर्शिभिः 3/3 स्मृता 1/1 चिन्तिता 1/1 । योगिनः 6/1 यतचित्तस्य 6/1 संयत-अन्तःकरणस्य 6/1 युञ्जतः 6/1 योगम् 2/1 अनुतिष्ठतः 6/1 आत्मनः 6/1 समाधिम् 2/1 अनुतिष्ठतः 6/1 इत्यर्थः 1/1॥
